vpn چیست و چطور کار میکند؟

vpn خوب چی نصب کنم؟ سوالیه که اخیرا بسیار می‌پرسیم و می‌شنویم و دلیلش وجود تحریم‌ها و عدم امکان اتصال به سایت‌های فیلتر شده و برخی از شبکه‌های اجتماعی در زمان اخیره. در واقع ما معمولا از vpn برای گوشی و کامپیوتر استفاده می‌کنیم تا بتونیم وارد سایت‌هایی بشیم که با آی پی ثابت و ایرانی خودمون این امکان رو نداریم (IP به معنی پروتکل اینترنتی و آدرسی هست که برای شناسایی دستگاه‌ها در شبکه استفاده می‌شود). اما تو این مقاله می‌خواییم در مورد اینکه به صورت کلی vpn چیست، مابقی کاربردهای vpn و نحوه کار وی پی ان صحبت کنیم. با ما همراه باشین!

vpn چیست ؟

vpn تشکیل شده از حروف ابتدایی عبارت virtual private network به معنی شبکه خصوصی مجازیه که اتصال شما به دنیای اینترنت رو ایمن میکنه. عملکرد vpn به این صورته که شما به جای وارد شدن به دنیای شلوغ و پرترافیک اینترنت با آدرس واقعی خودتون، از یک ارتباط رمزگذاری شده استفاده می‌کنید; از طریق این ارتباط، شما از محل اتصال خودتون به منطقه‌ای جدا (معمولا کشوری دیگه‌) وصل شده و بعد وارد فضای اینترنت عمومی میشید. به این صورت، دیگه ردپای شما تو فضای مجازی به راحتی قابل شناسایی و هک شدن نیست و به عبارتی میشه گفت تمام اطلاعات شخصی شما، محافظت میشن و دیگه نیازی نیست با بروز هر مشکلی به دنبال علائم هک شدن گوشی و سیستم خودتون باشین. پس تاحدودی مشخص شد که وی پی ان چیه و چرا باید از vpn استفاده کنیم؟ در ادامه دلایل استفاده از وی پی ان رو بیشتر توضیح میدیم.

دلایل استفاده از vpn چیست؟ مزایای VPN

کاربردهای vpn برای کاربران متعدد و قابل توجه هستن که باعث میشن روزانه افراد زیادی بر اساس نیاز خاص خودشون از این سیستم استفاده کنن و از مزیت‌ها بهره ببرن. مزیت استفاده از vpn چیست؟

ایجاد امنیت

شاید بشه گفت اولین و مهم‌ترین کاربرد وی پی ان ایجاد امنیت و حفظ حریم خصوصی در فضای اینترنت باشه، چون با هربار آنلاین شدن یوزرها اطلاعات شخصی زیادی فاش میشه که اگه از سیستم‌های محافظتی استفاده نشه به راحتی توسط هکرها و افراد نامناسب قابل شناساییه، این خطر در مواقع استفاده از مودم و شبکه اینترنت عمومی (مثل وای فای کافی شاپ) جدی‌تر هم میشه. اینجاست که جواب به سوال وی پی ان چیست و معرفی و بررسی وی پی ان مهم میشه. vpn دسترسی این افراد به اطلاعات شما رو مسدود میکنه و از طریق پنهان کردن آدرس مجازی، از حملات اینترنتی مخرب و سرقت اطلاعات محافظت میکنه.

دور زدن سانسور اینترنت

برخی از کشورها، وارد شدن به تعدادی از وبسایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتخب رو ممنوع کرده و با اعمال سانسور و سیستم فیلترینگ، اجازه استفاده از این خدمات آنلاین رو به مردم خودشون نمیدن. به عنوان مثال کشور چین، دسترسی به گوگل و تمام خدماتش مثل جیمیل و اینستاگرام و … رو برای آی پی های این کشور مسدود کرده. در این شرایط برای دور زدن فیلترینگ و وارد شدن به سایت‌های فیلتر شده از VPN استفاده میشه. در همین راستا شما میتونین برای استفاده از کلاب هاوس، مقاله آموزش نصب و راه اندازی کلاب هاوس و همین‌طور نصب اسنپ چت رو مطالعه کنین.

پنهان کردن مکان جغرافیایی

با استفاده از VPN، مکان واقعی شما پنهان بوده و فقط آدرس آی پی سرور VPN که اتصال از طریق آن صورت گرفته ثبت میشه. از این مزیت عمدتا در مواقعی استفاده میشه که برخی از وبسایت‌ها یا شبکه‌ها، ارائه خدمات خودشون رو برای کشور ما مسدود میکنن. از vpn برای دور زدن تحریم های این چنینی هم استفاده میشه. به عنوان مثال خرید و فروش در بازارهای مالی جهانی در زمان‌های اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده و کاربران اصطلاحا در این بازارها ترید کرده و اقدام به کسب درآمد می‌کنن که این فعالیت به دلیل وجود تحریم‌های جهانی، با تغییر IP و پنهان کردن مکان جغرافیایی اصلی انجام میشه.

انتقال امن داده در کسب و کارها

کسب و کارها با استفاده از vpn میتونن اتصال از راه دور ایمنی برای کارمندان خودشون فراهم کنن. به عنوان مثال اگر نیروی دورکاری نیاز به دسترسی به فایل‌های مهم شبکه شرکت داره، این دسترسی باید از طریق وی پی ان و به شکل محافظت شده ایجاد بشه تا از سرقت فایل‌ها در مسیر، جلوگیری بشه.

معایب vpn

معمولا استفاده از VPNها برای کاربران نگرانی‌هایی ایجاد میکنن و سوالاتی از قبیل اینکه آیا vpn ها برای گوشی ضرر دارن؟ آیا استفاده از vpn ایمن هست و… پرسیده میشه. این نگرانی در مورد vpnهای رایگان بیشتر هم میشه. می‌توان بحث هزینه را به عنوان یکی از معایب اصلی vpn در نظر گرفت، چراکه معمولا vpnهای پولی نسبت به vpnهای رایگان کاربردهای بیشتر و نگرانی کمتری دارن و کاربران برای استفاده از این سیستم ها ناچار به پرداخت هزینه هستن.

کاهش سرعت اتصال به اینترنت، یکی دیگه از معایب برخی از vpn هاست که معمولا موجب کندی و افزایش زمان موردنیاز برای انجام فعالیت‌های آنلاین میشه. البته درسته که در چنین مواردی از روش‌هایی مثل کاهش پینگ اینترنت استفاده میشه تا سرعت اینترنت در بهینه‌ترین حالت خودش باشه.

از طرفی باید در نظر داشته باشین که تمام اطلاعات شما در سرویس‌های ارائه دهنده vpn وجود داره و در صورت بروز ایرادی از جهت حمله سایبری در این سرویس، اطلاعات شما هم به خطر میافته.

پس خیلی مهمه که موقع انتخاب و نصب vpn روی گوشی و کامپوتر خودتون، به اندازه کافی حساس باشین، تمام فاکتورهای لازم رو بررس کنین و یک vpn امن و مطمئن نصب کنین.

انواع vpn کدامند؟

به طور کلی میشه گفت انواع وی پی ان به دو دسته کلی تقسیم میشن که هر کدام کاربردهای خاص خودشون رو دارن و ما در این قسمت می‌خواییم هر دو نوع vpn رو معرفی کرده و بررسی کنیم:

remote access vpn (دسترسی از راه دور)

این نوع از VPN عمدتا در سازمان‌ها و شرکت‌هایی که کارمندان دورکار دارند مورد استفاده قرار می‌گیره، به این صورت که کارمندان دورکار با استفاده از وی پی ان vpn remote access به صورت انفرادی به سیستم شبکه خصوصی شرکت وصل شده و از منابع اون استفاده می‌کنن. دو جزء اصلی وجود داره که برای استفاده از این نوع vpn الزامیه:

1. برنامه سمت کاربر: نرم افزار سمت کاربر، به برنامه‌ی موردنیازی گفته می‌شود که کاربر برای متصل شدن و استفاده کردن از وی پی ان به آن نیاز دارد. این نرم افزار داده‌های ارسالی کاربر را رمزنگاری کرده و از سمت دریافت داده‌ها، آنها را رمزگشایی می‌کند. اغلب سیستم عامل‌ها از جمله ویندوز و لینوکس و اندروید و… این نرم افزار را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. البته می‌تونید از روش اجرای نرم افزارهای اندروید در ویندوز هم استفاده کنین.
2. NAS یا سرویس دهنده vpn: این جز به نام network access server در واقع کنترل کننده ارتباط از سمت سرور هست. این جزء می‌تواند در قالب یک سرور اختصاصی و یا در قالب یک نرم افزار، با بررسی دقیق اطلاعات کاربر اجازه اتصال به وی را صادر کند.

site to site vpn (محل به محل)

vpn محل به محل در شرایطی استفاده میشه که صدها نفر در شعبه‌های مختلفی از یک شرکت قصد ارتباط با همدیگه رو داشته باشن. با استفاده از وی پی ان محل به محل به جای اینکه تک تک افراد از vpn دسترسی از راه دور (مورد قبل) استفاده کنن، به صورت گروهی و در قالب شعبه‌های مختلف با سرور مرکزی و با همدیگر ارتباط برقرار کرده و از منابع استفاده میکنن. VPN محل به محل خود به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود که در واقع می‌توان دو نوع کاربری مختلف ایجاد می‌کند:

1. در قالب اینترنت: این مورد در شرایطی کاربرد داره که یک شرکت، چندین شعبه و دفتر در مکان‌های مختلف داشته و این دفاتر قصد ارتباط با همدیگر و دفتر مرکزی را داشته باشن.
2. در قالب اکسترانت: این مورد هم در شرکت‌ها و اداراتی که نیاز به اینترنت ندارند، کاربرد دارد. شرکت‌ها می‌توانند از طریق وی پی ان اکسترانت، شبکه اینترانت خود را به همدیگر متصل کرده و بدون نیاز به اینترنت با همدیگر ارتباط برقرار کنند، ضمن اینکه از این طریق از سیستم اینترانت خود نیز محافظت می‌کنن.

تفاوت vpn با فیلترشکن و پروکسی

بسیاری از کاربران تفاوت‌ها و شباهت‌های بین این سه اسم را نمیدونن یا در مواقع لازم برای تشخیص بهترین ابزار برطرف کننده نیازشون دچار مشکل میشن و در اکثر مواقع هم بی توجه به این مساله برنامه‌ای رو نصب و استفاده می‌کنن. اما ما در این قسمت از مقاله قصد داریم تفاوت‌های این سه مورد رو توضیح بدیم تا شما بعد از این در این مورد دچار سردرگمی و مشکل نشین. پس اجازه بدین ابتدا تعریف هر کدوم رو بگیم:

فیلترشکن چیست؟ هر چیزی که باعث عبور از فیلترهای اعمال شده شود، فیلترشکن است. در واقع این عبارت به معنی فناوری و یا ابزار خاصی نیست، بلکه یک مفهوم کلی ست که به معنای خنثی کردن فیلترهاست. حال فیلترشکن میتونه در قالب ابزار، فناوری و یا هرچیزی باشه.

پروکسی چیست؟ این مورد شباهت زیادی به vpn دارد به این معنا که پروکسی نیز مثل وی پی ان به عنوان واسطی بین شما و سایت مقصد عمل میکنه. به این صورت که اطلاعات اصلی شما وارد سروری به اسم پروکسی سرور میشه، رمزگذاری میشه و با تغییر IP و اطلاعات اصلی، به سمت سایت مقصد فرستاده میشه.

با توجه به اینکه تعریف vpn چیست رو در قسمت ابتدایی مقاله داشتیم و حالا تعریف فیلترشکن و پروکسی رو هم میدونیم، می‌تونیم به راحتی تفاوت‌های این سه رو بدونیم; فیلترشکن یک مفهوم کلی به معنای دور زدن فیلترهاست و میتونه در قالب vpn یا proxy باشه. پروکسی مثل vpn به تغییر IP و پنهان کردن اطلاعات شما کمک میکنه با این تفاوت که نسبت به VPN محدودتره. چون vpn تمام اطلاعات گوشی و یا سیستم شما رو رمزنگاری میکنه و دسترسی به اطلاعات شما به هیچ وجه برای افراد دیگه ممکن نیست، اما پروکسی فقط بخشی از اطلاعات خروجی مثل بازدید از یک سایت و یا شبکه رو رمزنگاری میکنه و بیشتر روی پروتکل‌های http و https استفاده میشه. در مورد این دو می‌تونین مقاله تفاوت پروتکل http و htpps رو مطالعه کنین.

پس متوجه شدیم که اگر قصد داریم فقط برای بازدید و استفاده از خدمات یک سایت از فیلترشکن استفاده کنیم، می‌تونیم پروکسی نصب کنیم و نیاز به نصب برنامه‌های سنگین vpn نیست. اما اگر کارهای بیشتری از بازدید سایت داریم و نیازه که کل اطلاعات دستگاه ما رمزگذاری بشه باید از فیلترشکن vpn استفاده کنیم.

چطور vpn خوب انتخاب کنیم؟ ویژگی های vpn خوب

اگر تا قبل از این برای انجام فعالیت‌های آنلاین، به دنبال بهترین مودم و روتر و شبکه ارائه دهنده اینترنت و… بودیم، این روزها داشتن یک vpn خوب هم جزء سوال‌های روزانه ماست.

این روزها انواع vpnهای پولی و vpnهای رایگان معرفی و عرضه میشن که قابل استفاده برای گوشی با سیستم‌های ios و android و همینطور برای کامپیوتر هستن. همین تعدد انواع وی پی ان‌ها، انتخاب vpn خوب برای نصب و استفاده رو به یکی از چالش‌های اصلی کاربران تبدیل کرده. چطور بهترین vpn رو انتخاب کنیم؟ برای انتخاب، می‌تونیم چندین مورد از فاکتورهای vpn خوب را بررسی کنیم، فاکتورهایی مثل اعتبار vpn و نظر کاربران، امکان پشتیبانی از چندین دستگاه و سیستم عامل، کشور محل سرور و سایر فاکتورهای مهم که در ادامه بررسی می‌کنیم:

سرعت vpn

استفاده از وی پی ان ‌ها معمولا سرعت دسترسی به اینترنت را کاهش داده و ممکنه موجب بروز کندی و مشکلاتی در این راستا بشن، پس سرعت vpn رو برای انتخاب نهایی، حتما مدنظر داشته باشین. سرعت رو می‌تونین با توجه به نظر سایر کاربران و همین‌طور و امتیاز vpn استخراج کنین.

رمزگذاری IP

یک VPN خوب آدرس IP ارائه شده رو از دید سایت‌های دیگه و ISP مخفی می‌کنه تا بدون اینکه توسط سایت ارائه دهنده VPN و یا هر سایت دیگه‌ای زیر نظر باشید، بتونید اطلاعات و داده‌های خودتون رو ارسال و یا دریافت کنین.

حریم خصوصی

شرکت‌های ارائه دهنده سرویس‌های vpn متعهد هستن که از اطلاعات کاربران خود محافظت کنند به این معنی که نباید اطلاعات و سوابق فعالیت‌های کاربران رو ثبت و ذخیره کنن. اما در مواردی گفته میشه بدون ثبت اطلاعات ارائه این سیستم غیر ممکنه. بنابراین یکی دیگه از سوالاتی که برای انتخاب vpn باید بپرسیم اینه که آیا این وی پی ان به خریم خصوصی من ارزش قائل هست و احترام به حریم خصوصی کاربرانش رو جزو قوانین خودش میدونه یا نه؟

کلید خاموشی (kill switch)

این یکی از ویژگی‌های مهم برای انتخاب vpn هست که عملکردی به این صورت داره; در صورتی که vpn به درستی عمل نکنه و قطع بشه، این کلید (در واقع این ویژگی) به صورت اتوماتیک و در یک اقدام امنیتی اتصال اینترنت رو به صورت کلی قطع می‌کنه و به این صورت از افشای اطلاعات و آدرس IP جلوگیری میشه.

سخن پایانی

در این مقاله و در توضیح اینکه vpn چیست گفتیم این سیستم یک شبکه مجازی خصوصیه که با رمزنگاری اتصال شما از طریق ایجاد تونل ایمن، از اطلاعات شما در فضای آنلاین محافظت می‌کنه و ردپای فعالیت‌های شما در این فضا رو پنهان می‌کنه. پس کاربران برای ایجاد امنیت و انتقال داده‌ها، برای دور زدن سانسورها، برای استفاده از خدمات آنلاین تحریم شده و برای پنهان کردن مکان جغرافیایی اصلی خودشون از این ابزار استفاده می‌کنن. در ادامه مقاله وی پی ان چیست، به بررسی ویژگی‌های vpn خوب و نحوه انتخاب بهترین وی پی ان پرداختیم و گفتیم باید عواملی مثل سرعت، سیستم ثبت اطلاعات، پشتیبانی از چندین سیستم عامل، سیستم کلید خاموشی، رمزگذاری پروتکل‌ها و IP و… برای انتخاب وی پی ان خوب در نظر داشته باشیم.

سوالات متداول