استاندارد رک شبکه

استاندارد رک شبکه به مجموعه شاخصه‌هایی گفته میشه که هر رک شبکه‌ای مطابق اونا طراحی شده. از اونجایی که یک رک شبکه قراره تجهیزات مختلف از برندهای متفاوت را در خودش جای بده، لازمه که طبق یکسری استانداردها طراحی و ساخته بشه. بررسی استاندارد انواع رک به شما کمک می‌کنه تا موقع خرید رک شبکه انتخاب بهتری داشته باشید. چرا که موقع خرید شما باید کاملا با شکل و ابعاد رک‌ها آشنایی داشته باشید.

علاوه بر این مسائل، شناخت متعلقات رک و استانداردهای اونا هم برای راه‌اندازی یک رک شبکه‌ی اصولی و حرفه‌ای لازمه. در این مقاله ما هر آنچه که شما درباره‌ی استاندارد انواع رک شبکه باید بدونید را برای شما بیان می‌کنیم تا بتونید انتخاب درستی داشته باشید.

رک شبکه چه استانداردهایی دارد؟

استاندارد رک یکی از مهم‌ترین چیزهاییه که یک تکنیسین شبکه، برای راه‌اندازی شبکه باید بلد باشه. با در نظر گرفتن این نکته که رک شبکه قراره از قلب شبکه‌ی ما حفاظت کنه، پس باید بهترین طراحی و عملکرد را داشته باشه. معمولا رک‌ها تجهیزات بزرگی هستند و نصب و جاگذاری اونا باید به درستی انجام بشه. اما در درجه‌ی اول باید رک مناسب را بخرید تا بتونید اون را به درستی نصب کنید.

 رک‌های موجود در بازار انواع مختلفی دارند و هر کدام از اونا استانداردهای خاص خودشون را دارند. بهتره قبل از پرداختن به مبحث استاندارد انواع رک شبکه، با انواع این رک‌ها آشنا شویم. به طور کلی ما چهار نوع رک شبکه داریم:

• رک دیواری: رک‌های دیواری همانطور که از نامش هم مشخصه، برای نصب روی دیوار به کار میرن. این رک‌ها معمولا ظرفیت خیلی بالایی ندارند و نمی‌تونند وزن‌های سنگین را تحمل کنند. معمولا یک رک دیواری نسبت به رک‌های ایستاده کوتاهتر و کم ظرفیت‌ترند.
• رک ایستاده: رک ایستاده رایج‌ترین نوع رک برای استفاده در ادارات و شرکت‌هاست. این نوع رک به شکل کابینت‌های بلندی هستند که روی زمین قرار می‌گیرند. به همین خاطر به این نوع، رک کابینتی هم گفته میشه. رک‌های ایستاده ظرفیت‌های کم تا زیاد دارند و سایزهای بزرگ اون رو برای تجهیزات سنگینی مثل دیتاسنترها میشه استفاده کرد. از اونجایی که این نوع رک به راحتی قابل دسترس‌اند، با استفاده از قفل درب و تجهیزات امنیتی، ایمنی و امنیت اون‌ها رو میشه تامین کرد.
• رک‌ اوتدور: یکی دیگه از انواع رک، رک‌های اوتدور هستند. این نوع رک برای فضاهای خارجی استفاده میشه؛ بنابراین باید فاکتورهای مقاومتی بالایی داشته باشه. از رک‌های اوتدور هم برای تجهیزات شبکه در فضای خارج استفاده میشه؛ هم برای تجهیزات برقی، دوربین‌های مداربسته، کنترل از راه دور و… . معمولا رک‌های اوتدور قابل جابجایی هستند و میشه اون‌ها رو هر جایی نصب کرد.

• رک بدون فریم یا اپن فریم: رک‌های اپن فریم هیچ دیواره‌ای ندارند و میشه اونا را هر جایی که خنک‌سازی رک‌ها خیلی اهمیت داره، استفاده کرد. این نوع رک را نباید برای تجهیزات حساس و مهم به کار برد؛ چون هیچ امنیتی ندارند.

استاندارد رک برای هر کدام از رک‌های معرفی شده در بالا متفاوته. از میان رک‌های گفته شده، دو نوع ایستاده و دیواری بیشترین کاربرد را دارند و برای اکثر شبکه‌ها استفاده میشن. در ادامه به بررسی استاندارد‌های انواع رک شبکه مربوط به هر کدام از این دو نوع رک می‌پردازیم.

استاندارد رک دیواری

رک‌های دیواری یکی از رایج‌ترین انواع رک‌های شبکه هستند که کاربردشان برای مکان‌هایی است که فضا برای نصب رک کم داریم. این رک‌ها برای شبکه‌های کوچک و خانگی مناسبند و تجهیزات کمی را در خود جای می‌دهند. مهم‌ترین استاندارد رک دیواری یا هر نوع رک دیگری مربوط به ارتفاع، عرض و عمق رک میشه. از مهم‌ترین استانداردهای انواع رک شبکه دیواری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ارتفاع رک: مهم‌ترین استانداردی که برای رک‌های دیواری و ایستاده بررسی میشه، ارتفاعشون هست. همانطور که در قسمت قبلی گفتیم، استاندارد رک برای ارتفاع برحسب واحد یونیت مشخص میشه. این واحد طول آداپتورها را مشخص می‌کنه؛ یعنی ارتفاعی که تجهیزات رک می‌تونند داخلش قرار بگیرند. معمولا ارتفاع یک واحد داخل رک بین 1 تا 4 یونیت هست. ارتفاع کلی رک از جمع کردن تعداد یونیت‌های رک محاسبه میشه. البته اگر بخوایم دقیق‌تر بحث کنیم، این ارتفاع باید با قد فن‌ها و کاستورهای داخل رک هم جمع بشه. معمولا ارتفاع یک رک دیواری بین 6 تا 12 یونیت هست. رایج‌ترین ارتفاع‌های رک دیواری موجود در بازار 6، 7، 9 و 12 یونیت هستند.
• عرض رک: منظور از عرض رک، پهنای اونه. یک رک دیواری یا ایستاده دو استاندارد برای عرض داخلی و عرض خارجی داره. عرض داخلی یک رک به مقدار عرض فضای داخل رک که شما امکان نصب تجهیزات را دارید، گفته میشه. عرض خارجی هم دومین استاندارد رک برای پهنای قسمت خارجی یا همون عرض بیرون رک هست. عرض خارجی برای یک رک دیواری معادل 10، 19 یا 21 اینچ هست و عرض داخلی اون 60 یا 80 سانتی‌متره. معمولا منظور از عددی که برای عرض رک عنوان میشه، همون عرض داخلی رک هست.
• ظرفیت رک: یک رک دیواری ظرفیت تحمل وزن زیادی نداره و شما حداکثر می‌تونید 60 کیلوگرم تجهیزات داخلش قرار بدید.
• چرخش رک: یکی دیگه از استانداردهای رک شبکه دیواری، زاویه‌ی چرخش رک هست. بعضی از مدل‌های رک دیواری به شکل فیکس شده به دیوار نصب میشن و قابلیت چرخش ندارند. اما بعضی از مدل‌ها قابلیت چرخش تا 100 درجه دارند که دسترسی به پشت رک را امکان‌پذیر می‌کند.

استاندارد رک ایستاده

رک ایستاده پرکاربردترین نوع رک محسوب میشه. این رک‌ها در سایزهای مختلفی ساخته میشن و بهترین گزینه برای تجهیزات سنگین و شبکه‌های بزرگ هستند. برای خرید رک ایستاده شما باید به ابعاد رک توجه داشته باشید، چون این رک‌ها اگر درست انتخاب نشوند، فضای زیادی اشغال می‌کنند.

• ارتفاع رک: در رک‌های ایستاده هم شما برای مشخص کردن ارتفاع به واحد یونیت نیاز دارید. رک‌های ایستاده ارتفاعشون خیلی بیشتر از رک‌های دیواری؛ چون قراره تجهیزات زیادی داخلشون قرار بگیره. به طور کلی استاندارد رک برای ارتفاع رک‌های ایستاده از 12 تا 47 یونیت هست.

• عرض رک: مقدار عرض داخلی یک رک ایستاده معمولا بین 60 تا 80 سانتی‌متر هست. معمولا نوع 60 سانتی‌متری برای رک‌های پایه و نوع 80 سانتی‌متری برای رک‌های پیشرفته به کار میره. در نوع 80 سانتی معمولا یک فضای اضافه برای نصب تاسیسات جانبی مثل پاور ماژول در نظر گرفته شده است. در رک‌های ایستاده معمولا عرض خارجی رک بین 10 تا 21 اینچ هست که نوع 21 اینچی در موارد معدودی استفاده میشه.
• ظرفیت رک: ظرفیت رک‌های ایستاده نسبت به سایر انواع رک‌ها خیلی بیشتره. یکسری از مدل‌های این نوع رک تا 1000 کیلوگرم وزن را هم می‌تونند تحمل کنند.
• چرخش رک: معمولا رک‌های ایستاده قابلیت نصب چرخ و پایه دارند که امکان چرخش 360 درجه برای رک را فراهم می‌کند.
• نصب فن: رک‌های ایستاده قابلیت نصب 1 تا 4 فن روی خود را دارند.
• نصب پاور ماژول: شما می‌توانید پاور ماژول‌هایی با تعداد پورت بالا مثلا 8 یا 9 پورت را روی رک ایستاده نصب کنید.

عمق رک؛ مهم‌ترین استاندارد رک شبکه

عمق رک را می‌توان مهم‌ترین استاندارد رک شبکه دانست. این بعد از ابعاد رک شبکه مشخص می‌کنه که شما چه تجهیزاتی را می‌تونید داخل رک شبکه قرار بدید و این رک چه فضایی نیاز داره. منظور از عمق رک، فاصله‌ی قسمت جلویی رک تا قسمت پشتی اونه. معمولا برای رک‌ها نیز دو عمق داخلی و خارجی در نظر گرفته میشه که عمق داخلی رک را نمیشه با استاندارد رک شبکه اندازه‌گیری و مشخص کرد.

در واقع هر نوع رک بسته به ابعاد و برندی که داره، عمق داخلی متفاوتی می‌تونه داشته باشه. اما به طور کلی وقتی صحبت از عمق رک میشه، منظور عمق خارجی رک هست. برای رک‌های دیواری عمق خارجی رک کمتر از رک‌های ایستاده هست. معمولا رک‌های دیواری با عمق‌های 45، 55 و 60 سانت ساخته میشن. اما رک‌های ایستاده از اونجایی که نیاز به ظرفیت‌های بالاتری دارند با عمق‌های 60، 80، 100 و 120 سانتی‌ طراحی شدند. این عدد فواصل داخلی عمق رک هستند.

استاندارد رک شبکه برای متعلقات رک

منظور از متعلقات رک شبکه، تجهیزاتی هستند که برای بهبود عملکرد و افزایش ایمنی یک رک استفاده میشن. اگرچه بدون این تجهیزات هم رک شما کماکان کار خودش را انجام میده؛ اما، کیفیت کار می‌تونه خیلی کمتر باشه. استاندارد رک شبکه، تنها محدود به خود وسیله نیست و باید برای متعلقات اون هم در نظر گرفته بشه. در ادامه استاندارد رک شبکه برای مهم‌ترین متعلقات رک را با هم بررسی می‌کنیم.

پاورماژول

پاورماژول یا PDU برای توزیع برق بین تجهیزات مختلف داخل رک استفاده میشه. این وسیله از تجهیزات داخلی در برابر برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی محافظت می‌کنه. مهم‌ترین استانداردهایی که باید برای خرید پاورماژول بهشون توجه کرد موارد زیر هستند:

• شکل پاورماژول: پاورماژول‌ها را می‌توان هم به صورت افقی نصب کرد هم عمودی. پاورماژول‌های افقی معمولا کوچکتر از عمودی هستند. یک پاور ماژول عمودی ممکن است تا 40 پورت هم ظرفیت داشته باشد.
• ولتاژ: معمولا پاورماژول‌ها دو نوع 120 و 230 ولت دارند که نوع 230 ولتی آن در ایران استفاده می‌شود.
• تعداد پورت: تعداد پورت‌های یک پاورماژول متغیر است. این تجهیزات از 2 تا 40 پورت ظرفیت دارند.

قابلیت‌های دیگری نیز برای یک پاورماژول تعریف شده مثلا کنترل از راه دور، مانیتورینگ یا سیستم هشدار اتوماتیک که هر کدام بسته به نوع پاورماژول ممکن است روی آن فعال باشد.

فن رک

فن‌های رک از تجهیزات ضروری برای رک به شمار می‌روند. این قطعات کار خنک‌سازی و تهویه‌ی رک را انجام می‌دهند و وجودشان برای کنترل دمای رک الزامیست. فن‌های رک نه تنها وظیفه‌ی خنک کردن تجهیزات را دارند؛ بلکه از نفوذ گرد و غبار داخل رک نیز جلوگیری می‌کنند. فن رک از دو قطعه تشکیل شده؛ پروانه‌ی فن و سینی فن. استاندارد رک شبکه برای فن موارد زیر هستند:

• نوع فن: فن‌های رک معمولا یا از نوع بوشی هستند یا بلبرینگی. فن‌های بلبرینگی قدرت بیشتری دارند و قیمتشان نیز گران‌تر است.
• سایز فن: سینی‌های فن نیز با واحد یونیت مشخص می‌شوند و سایزهای متفاوتی دارند.
• تعداد فن: معمولا فن‌های رک بسته به سایز رک متفاوت‌اند. در این فن‌ها از یک فن گرفته تا 9، 10 یا بیشتر پروانه فن نصب شده است.
• چراغ فن: بعضی از فن‌ها لایت‌دار هستند و برای نمایش فضای داخل رک به کار می‌‌روند.
• شکل فن: فن‌ها نیز مثل پاورماژول در دو نوع افقی و عمودی ساخته می‌شوند.

بلنک پنل

یکی دیگر از متعلقات رک، بلنک پنل یا پنل آزاد است. این قطعات در واقع پنل‌های خالی هستند که برای حفظ زیبایی و امنیت‌ رک روی اونا پوشانده شده. یک بلنک پنل هم مطابق استاندارد رک شبکه تولید میشه و مهم‌ترین استانداردهاش موارد زیر هستند:

• سایز بلنک پنل: بلنک پنل‌ها را هم با واحد یونیت اندازه‌گیری می‌کنند. یک پنل آزاد معمولا سایزی معادل 1، 2، 3 یا 4 یونیت داره.
• امکانات بلنک پنل: بعضی از بلنک‌ پنل‌ها صرفا به شکل یک دیواره هستند ولی بعضی دیگر برای خروجی کابل‌ها به کار میرن؛ مثل بلنک پچ پنل.

نگهدارنده کابل شبکه

منظور از نگهدارنده‌ی کابل، تجهیزاتی است که کابل‌های داخل رک را مدیریت می‌کنه. این وسایل، باعث نظم بخشیدن بیشتر به رک میشن و ظاهر بهتری برای رک ایجاد می‌کنند. ضمن اینکه یک نگهدارنده‌ی کابل می‌تونه خطر قطعی و اتصالات کابل را به حداقل برسونه. استاندارد رک شبکه برای نگهدارنده کابل مربوط به موارد زیر هست:

• نوع نگهدارنده: این نگهدارنده‌ها به دو شکل افقی و عمودی تولید میشن. همچنین انواع دردار و قلاب‌دار این نگهدارنده‌ها هم در بازار موجودند.
• سایز نگهدارنده: معمولا سایز نگهدارنده بر اساس نوع اون تعیین میشه. مثلا یک نگهدارنده‌ی قلابدار را با تعداد قلاب‌های اون اندازه می‌گیرند.

لایت پنل

لایت پنل‌ها به لامپ‌های فلورسنتی یا LED هستند که برای تامین نور داخل رک به کار می‌روند. لایت پنل‌ها نیز با واحد یونیت اندازه‌گیری میشن. استاندارد تعریف شده برای لایت‌پنل‌ها شامل موارد زیر میشه:

• سایز لایت پنل: تقریبا تمامی لایت پنل‌های موجود در بازار یک یونیتی هستند.
• تعداد رنگ: لایت‌ پنل‌ها بر اساس تعداد رنگی که دارند با هم متفاوت‌اند. اغلب این قطعات با سه رنگ تولید میشن.

سینی رک

سینی‌های رک برای جداسازی بخش‌های مختلف رک از هم به کار میرن. البته از این صفحات برای نگهداری وسایلی مثل مانیتور و ماوس هم استفاده میشه. استاندارد سینی رک شامل موارد زیر میشه:

• سایز سینی: ابعاد سینی رک با استاندارد رک شبکه مطابقت داره و باید بر اساس سایز رک انتخاب بشه.
• نوع سینی: سینی‌های رک دو نوع ثابت و متحرک دارند. نوع ثابت با پیچ به رک متصل میشه؛ ولی نوع متحرک به شکل کشویی داخل رک قرار می‌گیره.

سنسور حرارت یا دماسنج رک

این سنسورهای حرارتی برای اندازه‌گیری و کنترل دمای داخل رک استفاده میشن. معمولا دماسنج و سنسور رک را به فن رک متصل می‌کنند تا بتونه اون را کنترل کنه. بهترین مکانی که برای نصب سنسور در رک وجود داره؛ بالاترین یونیت رک هست که بیشترین دما را داره.

حرف آخر

رک شبکه از اصلی‌ترین تجهیزات شبکه حفاظت می‌کنه و شناخت استاندارد رک به بهترین انتخاب شما کمک می‌کنه. یک رک شبکه باید تمامی تجهیزات اعم از روتر، سوئیچ، هاب و هاردها را در خودش جای بده. ضمن اینکه باید کابل‌کشی داخل رک طوری انجام بشه که خطر برق گرفتگی، آتش‌سوزی و هر گونه اختلال مغناطیسی و الکتریکی به حداقل برسه. خرید یک رک شبکه اهمیت زیادی داره و باید طبق استاندارد رک شبکه انجام بشه. انتخاب بهترین رک مستلزم شناخت استاندارد رک شبکه و متعلقات اون هست و شما می‌تونید بر اساس این استانداردها، بهترین گزینه را برای شبکه‌تون پیدا کنید.

سوالات متداول