تفاوت پسیو و اکتیو در شبکه چیست؟

پسیو و اکتیو کلماتی هستن که توسط متخصصان شبکه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرن. اما تفاوت پسیو و اکتیو در شبکه به چه معناست؟ passive و active در علم شبکه هم به انواع تجهیزات و هم به انواع خدمات به کار رفته در سیستم شبکه مربوط میشه. تفاوت تجهیزات پسیو و اکتیو و همینطور تفاوت خدمات پسیو و اکتیو موضوع تخصصی این مقاله‌ست. به همین منظور برای بیان فرق اکتیو و پسیو شبکه، در ادامه به صورت مجزا هر کدام از این دوگروه رو تعریف کرده و نمونه‌های هر کدام رو معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

تعریف پسیو در شبکه passive network

passive در لغت به معنای غیر فعال بوده و در دنیای شبکه در دو گروه مجزا بیان میشه؛ تجهیزات پسیو و خدمات پسیو. وقتی صحبت از تجهیزات یا خدمات پسیو میشه، منظور تجهیزات و خدماتیه که به جریان برق نیاز ندارن و روی تولید یا تقویت سیگنال‌های شبکه هم تاثیری ندارن. این بخش از شبکه، به عنوان مکمل تجهیزات اکتیو برای انتقال داده بین دستگاه‌ها و یا برای ایجاد زیرساخت‌های لازم شبکه مورد استفاده قرار می‌گیره. نمونه‌ای از تجهیزات و خدمات پسیو شبکه پچ کورد شبکه و فرایند کابل‌کشی شبکه‌ست. در ادامه بیان تفاوت اکتیو و پسیو شبکه، خدمات و تجهیزات پسیو رو با توضیحات دقیق‌تر و مثال‌های بیش‌تری تعریف می‌کنیم.

خدمات پسیو شبکه

وقتی صحبت از خدمات است، یعنی داریم در مورد فعالیت‌های تخصصی افراد صحبت می‌کنیم. در علم شبکه به تمام فعالیت‌هایی که مربوط به ایجاد زیرساخت‌های شبکه شده و هنوز به پیکربندی تجهیزات نرسیدن، خدمات پسیو میگن. در ادامه مهم‌ترین خدمات پسیو شبکه رو که در راه‌اندازی هر شبکه‌ای نیازمنده، مرور می‌کنیم:

• طراحی نقشه شبکه
• نصب تجهیزات شبکه مانند روتر و سرور و…
• کابل کشی شبکه از جمله کابل‌های تلفن و برق
• نصب داکت و ترانکینگ در شبکه

• نصب پریز و کیستون در شبکه
• نصب رک و آماده‌سازی فیزیکی اتاق سرور
• نصب دوربین مداربسته
• نصب سنسورها و تجهیزات هوشمندسازی جهت کنترل شبکه و زیرساخت

تجهیزات پسیو شبکه

برای بیان تفاوت تجهیزات اکتیو و پسیو شبکه، تو این قسمت از مقاله قصد داریم تجهیزات پسیو شبکه رو تعریف و معرفی کنیم. تجهیزات پسیو در شبکه، در تولید و تقویت جریان الکتریکی هیچ نقشی ندارن و فقط می‌تونن جریان تولید شده توسط تجهیزات اکتیو رو هدایت کنن. در واقع حضور تجهیزات پسیو شبکه به ظاهر در جریان عملکرد شبکه نقشی ندارن و معمولا داخل تجهیزات دیگه قرار گرفته و کمتر دیده میشن، اما در نقش ستون اصلی شبکه بوده و بدون این تجهیزات امکان راه‌اندازی شبکه وجود نداره. تجهیزات پسیو شبکه بسیار متعدد هستن و سهم زیادی از محصولات فروشگاه اینترنتی تجهیزات شبکه و یا فروشگاه حضوری تجهیزات شبکه رو به خودشون اختصاص می‌دن. در ادامه مهم‌ترین تجهیزات پسیو شبکه رو مرور می‌کنیم:

• کابل شبکه (network cable): اصلی‌ترین و پرکاربردترین ابزار از تجهیزات پسیو شبکه، کابل‌ها هستن که مثل رگ‌های خونی داخل بدن نقش اساسی در سلامت شبکه ایفا می‌کنن. کابل‌های شبکه در انواع ظرفیت و قدرت و جنس روکش و سیم‌های داخلی تقسیم می‌شن که معمولا کابل شبکه cat6 و cat5e پاسخگوی نیازهای عادی و انواع پرقدرت‌تر یعنی cat7 و cat8 برای مراکز داده بزرگتر هستن. برندهای معتبری در تولید و عرضه انواع کابل شبکه فعالیت دارن که کابل شبکه لگراند و کابل شبکه نگزنس دو مورد از محبوب‌ترین آنها هستن که البته تمام این موارد در مقاله “راهنمای خرید کابل شبکه” به طور مفصل توضیح داده شده تا شما برای انتخاب بهترین کابل شبکه متناسب با نیاز شبکه خودتون، مشکلی نداشته باشین.

• رک (rack): دومین مورد از معرفی تجهیزات شبکه در بیان فرق اکتیو شبکه و پسیو شبکه که پرکاربرد و ضروریست، انواع رک هست. رک محفظه‌ای دارای درب برای جا دادن انواع تجهیزات شبکه هست که در دو نوع رک دیواری و رک ایستاده دسته‌بندی میشه. رک دیواری برای تجهیزات کمتر در مراکز کوچک‌تر و رک ایستاده برای جا دادن تعداد تجهیزات بیش‌تر در مراکز بزرگتر مورد استفاده قرار می‌گیره. دو مورد از پرفروش‌ترین رک‌های دیواری و ایستاده در حال حاضر رک hpi و رک hpa هستن. در انتخاب و خرید رک شبکه متناسب با اندازه و تعداد تجهیزات شبکه شما، راهنمای خرید رک شبکه کمک کننده هست.
• داکت (duct): این عضو از تجهیزات پسیو شبکه، معمولا از جنس پی وی سی بوده و برای عبور دادن کابل‌های شبکه مورد استفاده قرار می‌گیره. چند برند درجه یک بازار در حوزه تولید و عرضه انواع داکت فعالیت دارن که می‌تونن در سیستم شبکه شما بسیار مفید و تاثیرگذار واقع بشن. به عنوان مثال داکت و ترانکینگ البرز یکی از این برندهاست.
• ترانک و ترانکینگ (trunking): در توضیحات تفاوت تجهیزات اکتیو و پسیو و معرفی تجهیزات پسیو، ترانک و ترانکینگ رو داریم که مثل داکت برای عبور دادن تعداد زیادی از کابل‌های شبکه مورد استفاده قرار می‌گیره با این تفاوت که قیمت ترانک از داکت کمی بیشتره و در شرایطی که تعداد کابل‌ها زیاد و ضخامت کابل‌ها بیشتر باشه از این ابزار استفاده میشه. دو مورد از پرفروش‌ترین برندهای ترانکینگ بازار در حال حاضر ترانکینگ لگراند و ترانکینگ دانوب هستن.

• کیستون شبکه (network keystone): ممکنه شما در زمان خرید پچ پنل شبکه با پیشنهاد فروشنده برای خرید کیستون هم مواجه بشین چراکه کیستون شبکه یک اتصال دهنده مادگی هست که معمولا روی پچ پنل و یا روی دیوار نصب شده و وظیفه اتصال بین تجهیزات رو بر عهده می‌گیره. انواع کیستون‌ها با ویژگی‌ها و کاربرد خاص خودشون تو بازار هستن که شما باید برای انتخاب کیستون مناسب، اطلاعات کافی از راهنمای خرید کیستون داشته باشین.
• پچ پنل (patch panel): این ابزار هم در توضیحات فرق تجهیزات اکتیو و پسیو شبکه نقش مهمی داره چراکه بسیار پرکاربرد و کمک کننده‌ست. پچ پنل قطعه‌ای مستطیل شکل و دارای تعدادی پورت برای ایجاد اتصال و مدیریت ورودی و خروجی کابل‌ها مورد استفاده قرار می‌گیره. در مورد راهنمای خرید پچ پنل، باید بگیم که عوامل متعددی در انتخاب پچ پنل موثر هستن که در مقاله مربوطه به صورت کامل توضیح داده شده اما در مورد برند پچ پنل میشه گفت که در حال حاضر پچ پنل لگراند و پچ پنل نگزنس دو برند محبوب این قطعه پسیو هستن.
• پچ کورد (Patch Cord): این وسیله نوعی کابل هست که در هر انتهای خود اتصال دهنده (کانکتور) یا رابط دارد و وظیفه اتصال یک وسیله الکترونیکی به وسیله‌ای دیگه رو جهت انتقال سیگنال بر عهده داره. پچ کورد شبکه در مواردی که شبکه بزرگ یا مهارت استفاده از سوکت شبکه را نداشته باشید، به جای کابل شبکه انتخاب میشه. در راهنمای خرید پچ کورد شبکه، باید بگیم که انواع ظرفیت‌های مختلفی از پچ کورد در بازار موجود هستند که شما باید توانایی انتخاب و خرید بهترین پچ کورد متناسب را داشته باشید. به عنوان مثال انتخاب پچ کورد cat6 برای یک مرکز داده بزرگ می‌تونه کافی نباشه و باید پچ کوردی با قدرت بیش‌تر انتخاب بشه. در مورد بهترین برندهای پچ کورد شبکه بهتره بدونید که پچ کورد لگراند و پچ کورد نگزنس جزو محبوب‌های این حوزه هستن.

تعریف اکتیو در شبکه active network

در بیان فرق اکتیو و پسیو به بخش اکتیو در شبکه رسیدیم. active در لغت به معنای فعال هست و در سیستم شبکه به هر وسیله یا فعالیتی مربوط میشه که در جریان فعالیت شبکه و انتقال داده، در سیگنال عبوری تاثیرگذاره. همانند بخش پسیو، مفهوم “اکتیو” هم به دو بخش تجهیزات اکتیو و خدمات اکتیو تقسیم میشه. تجهیزات اکتیو در شبکه می‌تونن سیگنال‌های الکترونیکی را تولید و یا تقویت کنن، عدم استفاده از هر کدام از تجهیزات شبکه باعث میشه تو سیستم شبکه اختلال ایجاد بشه و به عبارتی حضورشون در شبکه ضروریه; هرچند تعدادی از تجهیزات اکتیو شبکه هستن که در جهت تسهیل عملکرد شبکه استفاده میشن. پس همان‌طور که متوجه شدین نمونه‌ای از تفاوت اکتیو و پسیو در شبکه اینه که قطعات فعال برای عملکرد خودشون باید به برق وصل بشن. اجازه بدین خدمات و تجهیزات اکتیو رو کامل‌تر توضیح بدیم:

خدمات اکتیو شبکه

در ادامه توضیحات تفاوت اکتیو و پسیو در شبکه، باید بگیم که این تفاوت‌ها فقط به فرق تجهیزات اکتیو و پسیو محدود نمیشه و این دو مفهوم علاوه بر تجهیزات شبکه، به نوع فعالیت‌های انجام شده در سطح شبکه هم گسترش پیدا می‌کنه. به عبارتی دقیق‌تر باید گفت خدمات active شبکه در حقیقت همان فعالیت‌های نرم‌افزاری و پیکربندی دستگاه‌هاست. نمونه‌ای از خدمات اکتیو شبکه را در ادامه معرفی می‌کنیم:

• نصب سیستم عامل‌های کلاینت و سرور مانند Windows Server
• نصب و راه اندازی نرم‌افزارهای تحت شبکه همچونSQL Server
• انجام تنظیمات و پیکربندی تجهیزات اکتیو شبکه مانند روتر و مودم و اکسس پوینت 
• راه اندازی سرویس‌های voip و سانترال
• پیکربندی و انجام تنظیمات کاربران
• مدیریت پهنای باند
• مدیریت حجم دانلود

تجهیزات اکتیو شبکه

حال که با مفهوم تجهیزات اکتیو شبکه و فرق اکتیو و پسیو آشنا شدیم، در ادامه مهم‌ترین تجهیزات اکتیو شبکه رو همراه با تصویر هر کدام معرفی می‌کنیم، توجه داشته باشین ما فقط تجهیزات اکتیو که برای شبکه ضروری هستن رو معرفی می‌کنیم و علاوه بر این موارد، دستگاه‌های دیگری هم هستن که جزو تجهیزات اکتیو شبکه محسوب میشن:

• انواع مودم‌ها (Modem): به زبان ساده میشه گفت مودم، ارتباط دهنده شما با مرکز ارائه دهنده اینترنته. مودم سیگنال‌های دیجیتال را به آنالوگ و آنالوگ را به دیجیتال تبدیل می‌کنه.

• انواع روترها (router): از روتر برای اتصال چند دستگاه به اینترنت و همین‌طور اتصال چند دستگاه به یکدیگر استفاده میشه. به عبارتی با استفاده از روتر، قادر به ایجاد یک شبکه محلی هستیم.

• انواع سوییچ‌ها (switch): این دستگاه یک وسیله چند پورتی هست که ارتباط بین چند دستگاه در یک شبکه رو برای استفاده از منابع اشتراکی فراهم می‌کنه. سوییچ شبکه در لایه دوم شبکه، اطلاعات دسته‌بندی شده را دریافت و به سمت مقصد ارسال می‌کنه.
• انواع هاب (hub): هاب شبکه یا هاب اترنت یکی از تجهیزات لایه اول شبکه‌ست که وظیفه ارتباط بین چندین دستگاه را بر عهده می‌گیره
• انواع ریپیترها (repeater): این دستگاه از تجهیزات اکتیو شبکه که در فارسی به تکرارگر ترجمه شده، سیگنال‌های دریافتی از شبکه رو بازتولید و تقویت ‌می‌کنه تا سیگنال بدون تضغیف به مناطق دورتر ارسال شده و فضای بیش‌تری رو پوشش بده.
• انواع بریج‌ها (bridge): بریج یا در زبان فارسی پل، دستگاهیه که یک شبکه رو به چند بخش مجزا تقسیم می‌کنه یا در نگاهی دیگه، چند شبکه مجزا رو به یک شبکه واحد تبدیل می‌کنه. استفاده از بریج در شبکه باعث افزایش قدرت و امنیت شبکه می‌شه.
• اکسس پوینت (access point): اکسس پوینت در فارسی به “نقطه دسترسی” ترجمه شده و دستگاهیه که چند دستگاه رو با استفاده از شبکه وایرلس (بی‌سیم) به lan متصل می‌کنه. به اکسس پوینت، AP یا WAP هم گفته میشه.
• و تجهیزاتی مثل انواع کارت شبکه، تجهیزات IP Power Management، تجهیزات شبکه‌های وایرلس، دوربین‌های مدار بسته، تجهیزات ویدئو کنفرانس و…

جمع بندی

در بیان تفاوت اکتیو و پسیو شبکه، گفتیم که این دو مفهوم رو میشه هم به تجهیزات و هم به خدمات به کار رفته در شبکه تعمیم داد و فرق تجهیزات پسیو و اکتیو و همین‌طور تفاوت خدمات پسیو و اکتیو رو به صورت کامل توضیح دادیم. همان‌طور که متوجه شدین تجهیزات و خدمات پسیو و اکتیو در شبکه، مکمل همدیگر بوده و بدون هر کدوم از این دو گروه عملکرد شبکه مختل میشه. به عبارتی فرق اکتیو و پسیو در شبکه، فقط به بود و نبود جریان الکتریکی مربوط میشه. تجهیزات و خدمات پسیو در تولید و تقویت جریان الکتریکی نقشی نداشته و برای عملکرد خودشون نیاز به جریان الکتریکی ندارن، مثل کابل شبکه و آماده‌سازی زیر ساخت شبکه. در مقابل تجهیزات و خدمات اکتیو با استفاده از جریان الکترونیکی، سیگنال‌های شبکه رو تولید و یا تقویت می‌کنن مثل مودم و فرایند نصب و پیکربندی این تجهیزات.

سوالات متداول