پد و خمیر سیلیکون و کاربردهای آن به همراه راه حل مشکلات حرارتی
امروز در مجلهی نت ران قصد داریم شما رو با واژهی سیلیکون آشنا کنیم. اغلب کاربران کامپیوتر با این واژه آشنا هستن و میدونن وظیفهی این ماده در کیس چیه. در این مقاله قصد داریم علاوه بر خمیر و پد سیلیکون، موارد استفاده و ویژگیهای این مواد رو باهم بررسی کنیم. بهطور کلی در این مبحث تمامی سوالات شما راجع به واژهی سیلیکون پاسخ داده میشه، با ما همراه باشین.
آشنایی با انواع سیلیکون و ویژگیهای آن
در یک سیستم کامپیوتری قطعات زیادی روی مادربرد قرار دارن که با روشن شدن کامپیوتر، شروع به تولید گرما میکنن. این گرما غالبا از طرف سی پی یو و کارت گرافیک تولید میشه و دمای کلی سیستم رو بالا میبره؛ اما پردازنده و کارت گرافیک تنها عوامل تولید حرارت در کیس نیستن و سایر قطعات نظیر سلفها، خازنها، Choke و… هم در تولید گرما نقش بسزایی دارن.
برای انتقال این گرما به خارج از کیس، از قطعهی هیت سینک (نوعی فن که روی قطعه مورد نظر قرار میگیره و گرمای انتقالی رو خارج میکنه) استفاده میشه. قطعهی هیت سینک در موارد مختلفی مورد استفاده قرار میگیره، برای مثال ممکنه روی سی پی یو، کارت گرافیک و… نصب بشه. بعد از قرار گرفتن هیت سینک روی قطعهی مورد نظر، مقداری فاصله برای جابهجایی و حرکت بهتر هیت سینک هنگام باز و بسته کردن وجود داره. نقش و کاربرد سیلیکون در این قسمت به کار میاد و این فاصله رو پوشش میده. اگه به مسئله خنگ نگه داشتن قطعات کیس اهمیت میدین حتما مقاله ی روش های خنک سازی کیس رو مطالعه کنید.
برای پر کردن این فاصله باید از مادهای استفاده بشه که گرما رو بهخوبی منتقل کنه چراکه اگر گرما بهخوبی منتقل نشه، هیت سینک نمیتونه وظیفهی خودش رو بهخوبی انجام بده. در نتیجه حرارت تولیدشده از قطعات خارج نمیشه و موجب بالا رفتن دمای کیس میشه. این حرارت اگر در طولانیمدت ادامه داشته باشه، شما با ریستارت شدن بیعلت و خاموش و روشن شدنهای مکرر مواجه میشین و در برخی موارد ممکنه قطعهی سختافزاری شما برای همیشه از کار بیفته.
تا به اینجا متوجه شدیم که مادهی سیلیکون، انتقالدهندهی گرما از قطعات به خنککنندههاست اما در ادامه دو مدل مادهی سیلیکونی رو بررسی میکنیم که هرکدوم وظیفهی مشخصی رو بر عهده دارن. بهطور کلی از دو نوع پد سیلیکون و خمیر سیلیکون در قطعات کامپیوتری استفاده میشه که هرکدوم برای کاربردهای خاصی استفاده میشن.
خمیر و پد سیلیکون چه تفاوتهایی دارند؟
جنس خمیر و پد مورد نظر از سیلیکون هست و تنها تفاوت این دو مدل سیلیکون در مکان استفاده مشخص میشه. در برخی موارد فاصلهی بین هیت سینک و چیپ موردنظر کمتر از حد معمول بوده و لزوما از خمیر سیلیکون استفاده میشه. حالا اگر فاصلهی بین هیت سینک و چیپ زیاد و بیش از اندازهی معمولی باشه، بهتره که از پدهای سیلیکونی استفاده بشه، چراکه با توجه به قابلیت انعطافپذیری و ضخامتهای مختلفی که دارن، میتونن نسبت به خمیر سیلیکونی انتقالدهندهی بهتری باشن. پدهای سیلیکونی با توجه به مدلهای مختلف، در اندازهها و ضخامتهای مختلفی تولیدشده و میتونن روی همهی قطعات قرار بگیرین.
این قابلیت در خمیر سیلیکونی وجود نداره، چراکه خمیر سیلیکونی بعد از قرار گرفتن روی برخی از قطعات مثل خازنها و چوکها، موجب اختلال در عملکرد اونها میشه. درنتیجه برای استفاده از سیلیکون روی برخی از قطعات باید به این نکات دقت کرد و در حد امکان از پدهای سیلیکونی استفاده کرد. پدهای سیلیکونی قیمت مناسبتر و استفادهی راحتتری دارن. همچنین از یک پد سیلیکون برخلاف خمیر سیلیکون، میشه برای دفعات مکرر استفاده کرد؛ اما لازمه که این نکتهی مهم رو در نظر داشته باشین، که هرکدام از قطعات شما از طریق خمیر سیلیکون به هیت سینک متصل شده بود، باید برای همیشه در اون قسمت از خمیر سیلیکون استفاده بشه. بهطورکلی هنگام باز کردن هیت سینک هر نوع سیلیکونی (پد یا خمیر) که روی قطعه قرارگرفته بود، باید هنگام بسته شدن هیت سینک دوباره روی اون قطعه قرار بگیره.
واژهی سیلیکون در بین کاربران و فروشندهها رواج داره درصورتیکه در تکنولوژی انتقالدهندههای گرما (در اینجا سیلیکون) رو با عنوان Thermal Interface Material میشناسن. همونطور که بالاتر گفته شد، برای انتقال گرما از چیپهای مادربرد به هیت سینکها باید از سیلیکون استفاده بشه. برخی کاربرها با یک تصور غلط هنگام استفاده از پد یا خمیر سیلیکون، سعی میکنن مقدار بسیار زیادی از سیلیکون رو استفاده کنن چراکه معتقدن هرچه بیشتر سیلیکون استفاده کنن، انتقال گرما بهتر انجام میشه.
در صورتی که استفادهی بیش از حد، هیچ تاثیری روی انتقال گرما نداشته و این باور، یک حرکت اشتباه و پرهزینه برای کاربرهاست. برای اتصال مناسب و طبیعی هیت سینک به چیپ، شما باید یکلایهی نسبتا نازک از خمیر سیلیکون رو روی چیپ قرار بدین و سپس هیت سینک رو نصب کنید. اگر از پد سیلیکونی استفاده میکنید توصیه میشه برای صرفهجویی در هزینهها، از همون پد قبلی برای بستن هیت سینک استفاده کنید؛ اما اگر به هر دلیلی قصد تعویض پد سیلیکونی رو داشتین، باید پد جدید دقیقا مشابه پد استفادهشده (پد قبلی) باشه.
چگونه بهترین نوع خمیر سیلیکون را انتخاب کنم؟
خمیرهای سیلیکون با عنوانهای مختلفی توسط شرکتهای سازنده تولید میشن که هرکدوم با توجه به نوع کارایی، استفاده میشن. در حال حاضر خمیرهای سیلیکون در سه نوع نقرهای، سیلیکونی و سرامیکی (سفید) تولید شده و استفاده میشن. در بین این سه نوع خمیر، خمیرهای نقراهای بیشترین فروش رو به خودشون اختصاص دادن چراکه مقرونبهصرفهتر هستن و با توجه به اینکه در ساخت اونها فلز بهکار گرفته میشه، نسبت به سایر خمیرها رسانایی بهتری دارن. این رسانایی بالا ممکنه برای کاربران معایبی رو هم به دنبال داشته باشه؛ چراکه با بالا رفتن رسانایی مادربرد، ممکنه سایر قطعات دچار اتصالی شده و در طولانیمدت فرسوده بشن. برای جلوگیری از این فرایند، شما باید از خمیر نقرهای به میزان لازم استفاده کنید.
در بازار، تنوع خمیرهای سرامیکی یا سفیدرنگ بیشتر به چشم میاد و دلیل این امر، قیمت پایین این خمیرهاست. شاید براتون عجیب باشه اما این خمیرها از خمیرهای نقرهای که مقرونبهصرفهتر هستن، ارزانتر به فروش میرسن. با اندکی تفکر در این باره متوجه میشیم که این خمیرها قطعا تقلبی و فیک هستن چراکه خمیرهای سرامیکی بهمراتب نسبت به خمیرهای نقرهای قیمت بیشتری دارن.
با توجه به نوع موادی که در این خمیرها بهکار رفته، این نوع خمیرهای سیلیکون میتونن انتقالدهندههای خوبی برای کاربرها باشن. با توجه به وجود محصولات فیک و همچنین تفاوت اندک بین خمیرهای نقرهای و سرامیکی، بهترین گزینه استفاده از خمیرهای نقرهای هست چراکه با توجه به تورم و افزایش قیمت، هنوز هم هزینهی زیادی برای کاربران نداره و در برخی موارد از خمیرهای سرامیکی بهتر عمل میکنه.
خمیرهای سیلیکونی که مادهی اصلی ساخت اونها سیلیکون هست، امروزه کاربرد زیادی در دنیای تکنولوژی ندارن؛ چراکه با هزینهی بسیار کمتر، کاربرها میتونن از خمیرهای نقرهای استفاده کنن و انتقال گرمای بهتری رو نسبت به خمیرهای سیلیکونی در اختیار داشته باشن. بهطور کلی، امروزه خمیرهای نقرهای، درصد بیشتری از بازار انتقالدهندههای گرمایی رو در اختیار دارن. درصد باقیمانده نیز لزوما از خمیرهای سرامیکی استفاده میکنن. در نتیجه خمیرهای سیلیکونی در بازار جهانی تقریبا بدون استفاده هستن.
خمیرهای انتقالدهنده گرما از چه موادی تشکیل میشن؟
برخی از کاربرها اعتقاد دارن که در ساخت خمیر سیلیکونهای نقرهای، از مادهی نقره استفاده میشه. با توجه به قیمت اقتصادی این خمیرها، همچین باوری دور از ذهنه؛ اما بهطور کلی و با توجه به نوع مواد بهکار رفته در خمیرهای نقرهای، این خمیرها از محتویات خاص و یک ترکیب فلزی (در اکثر اوقات آلومینیوم) ساخته میشن که رسانایی بسیار بالای این خمیرها نیز به همین علته.
در خمیرهای سرامیکی هم مواد خاصی استفاده میشه که با توجه به اطلاعات روی بستهبندی، میزان انتقال گرما در این نوع خمیرها مشخص میشه. بهطور کلی اطلاعات لازم نظیر میزان رسانایی و میزان انتقال گرما و همچنین نوع مادهی انتقالدهندهی گرما روی بستهبندی خمیرها درج میشه. اگر شما قصد خرید خمیر سیلیکون داشتین، حتما به این نکات توجه کنید و در صورت عدم وجود این مشخصات روی بستهبندی، از خرید اون خمیر خودداری کنید. عدم وجود مشخصات یک محصول روی بستهبندی، یکی از اصلیترین علتهای فیک بودن جنس موردنظره.
حرف آخر
با توضیحات بالا، متوجه شدیم که خمیر و پد سیلیکون چه وظایفی رو در سختافزار کامپیوتر بر عهده دارن. سپس وظایف انواع خمیرها و پدهای سیلیکونی رو بررسی کردیم و معایب و فواید اونها رو برای شما عزیزان بازگو کردیم. بهطور کلی در این مقاله سعی کردیم تمامی موارد و جوانب مربوط به خمیرهای سیلیکون رو در نظر بگیریم تا شما دوستان نت رانی بتونین کاملترین اطلاعات رو در زمینهٔ خمیرهای سیلیکون در اختیار داشته باشین. در طول مبحث قصد داشتیم پرسشهای متداول شما رو در ضمیمهی متن پاسخ بدیم اما اگر شما همچنان سوالی در مورد خمیرهای سیلیکونی دارین، میتونین از کامنتها اون رو برای ما بفرستین تا همکارهای ما در اسرع وقت پاسخگوی شما باشن. در آخر ممنونم که تا انتهای این مقاله با نت ران همراه بودین.
بله در صورتی که خمیر قدیمی کهنه شده باشه و کارایی خودش رو از دست داده باشه باید تعویض بشه.
تعویض خمیر کارت گرافیک هم میتونه به خنک شدن اون کمک کنه اما اینکار به نسبت تعویض خمیر پردازنده کمی سخت تره.
این مسئله کاملا به کارکرد قطعه و زمان روشن بودن و دمای قطعه در زمان کار بستگی داره اما بطور معمول هر شش ماه یک بار می تونه مناسب باشه.
سلام و درود فراوان آقا دوست من یک لپتاپ گرفته بعد جدیدا تحقیق کردیم دیدیم تو سیستم های جدیدد پد سیلیکونی قرار می دهند کهدیگه مشتری سیستم رو باز نکنه و هی عوض کنه حالا سوال من از شما اینه که آیا با توجه به این که پد سیلیکونی روی سیستم قرار داره باید به فکر تعویضش بود؟؟چون رفیقم سیستمشو اصلا از ترس دست نمی زنه می گه مگه اینکه دیگه واقعا مجبور باشه پروژه های تحقیق با پاورپوینت درست کنه