فرکانس رم یا سرعت رم چیست؟

رم یکی از کلیدی‌ترین قطعات کامپیوتر یا لپ تاپ محسوب میشه که عملکرد کلی سیستم رو تحت تاثیر قرار میده. معمولا کاربرها فقط به مقدار حافظه رم توجه دارن و به فرکانس اون خیلی دقت نمی‌کنن. در این مقاله قصد داریم فرکانس رم یا سرعت رم رو بررسی کنیم؛ اما در ابتدا لازمه خود رم و کارکردش رو تعریف کنیم.

رم ( RAM ) چیست و چه وظیفه ای دارد؟

رم مخفف Random Access Memory هست که اون رو میشه «حافظه‌ی دسترسی تصادفی» ترجمه کرد. این قطعه اجازه‌ی خونده شدن یا نوشته شدن (Read or Written) اطلاعات با سرعت بسیار بالا رو فراهم می‌کنه؛ طوری که براش اهمیت نداره اطلاعات در کدوم بخش از حافظه ذخیره شدن. در مقابل، در تجهیزات ذخیره سازی دیگه مثل هارد دیسک یا DVD، مقدار زمانی که صرف خونده یا نوشته شدن اطلاعات میشه، به محل فیزیکی این دیتاها بستگی داره؛ چون که محدودیت‌های مکانیکی قطعات مثل شتاب و تاخیر در چرخش بازوها روی سرعت گردش اطلاعات تاثیر میذارن. رم در واقع نوعی حافظه متغیره که در صورت قطع شدن برق، تمام اطلاعاتی رو که ذخیره کرده بود از دست میده.

انواع رم

رم به دو دسته‌ی کلی SRAM و DRAM تقسیم میشه که هرکدوم از این دو دسته، ویژگی‌های خاص خودشون رو دارن. تولید SRAM (Static Ram) هزینه‌ی بیشتری داره اما این نوع رم نسبت به DRAM (Dynamic RAM) سریع‌تر و کم‌مصرف‌تره. در کامپیوترهای امروزی از SRAM به‌عنوان حافظه کش CPU استفاده میشه. از طرف دیگه DRAM به‌دلیل ارزون بودن، بازار حافظه‌های موقت کامپیوترها رو در اختیار گرفته. اما ویژگی مشترک این دو نوع رم، از دست رفتن اطلاعات با هربار خاموش یا ریست شدن کامپیوتره.

ویژگی های فنی و تاثیرگذار روی سرعت رم

معمولا رم ها اسمی طولانی دارن که در اون مشخصات اصلی‌شون بیان شده. برای انتخاب درست، باید با این ویژگی‌ها آشنایی داشته باشید و بدونید هرکدوم از اون‌ها چه تاثیری روی سرعت رم ( RAM ) به‌جا میذارن. به‌طور کلی، 8 پارامتر مختلف کارایی و کیفیت رم رو تعیین می‌کنن که در ادامه اون‌ها رو توضیح می‌دیم.

1. مقدار حافظه

2. دسته‌بندی DDR

3. فرکانس

4. CAS Latency

5. پهنای باند حافظه

6. پشتیبانی از اورکلاک

7. پخش‌کننده گرمایی

8. پشتیبانی از RGB

مقدار حافظه Memory Size

اولین و مهم‌ترین معیاری که برای انتخاب رم باید بهش توجه کنید، مقدار حافظه‌ی اونه. برای عملکرد روان لپ تاپ یا کامپیوتر، شما حداقل به 8 گیگابایت حافظه‌ی رم احتیاج دارید که این مقدار با توجه به کارهای سنگینی که با سیستم خودتون انجام میدین، ممکنه به 16 یا 32 گیگابایت هم برسه.

دسته بندی DDR یا Double Data Rate Classification

اصطلاح Double Data Rate به استفاده‌ی هم‌زمان از نقاط اوج و فرود Clock Signal در سیکل انتقال دیتا اشاره داره که باعث دو برابر شدن سرعت حافظه میشه. سرعت انتقال اطلاعات در هر نسل از DDR بهبود پیدا کرده و مصرف انرژی نسبت به نسل قبلی پایین اومده. اکثر مادربردهای کنونی از رم DDR4 پشتیبانی می‌کنن.

فرکانس رم (Frequency – Clock Speed)

فرکانس رم بیشینه‌ی دستورهایی رو مشخص می‌کنه که در هر ثانیه توسط این قطعه اجرا میشه. واحد اندازه‌گیری فرکانس رم، مگاهرتز هست. در ادامه به‌طور جداگانه در مورد فرکانس رم توضیح میدیم.

تاخیر CAS (CAS Latency)

CAS Latency یاLatency  Column Address Strobe که به CL هم معروفه، مقدار زمان بین ارسال دستور خواندن به رم و زمانیه که اطلاعات در دسترس هستن. CL براساس تعداد دفعات بر نانو ثانیه (ns) محاسبه میشه. معمولا در مشخصات رم مقدار تاخیر CAS رو مشخص می‌کنن. مثلا در این نمونه CL16-18-18-38، تاخیر CAS رم 16 هست که اعلام می‌کنه برای کامل شدن عملیات خواندن، 16 بار Clock Cycle لازمه.

پهنای باند حافظه (Memory Bandwidth)

سرعتی که رم در اون بازه می‌تونه فرآیند نوشتن یا خوندن اطلاعات رو با پردازنده به پیش ببره. پهنای مسیر انتقال داده، سرعت فرکانس و تعداد انتقال در هر سیکل، عوامل تعیین‌کننده در پهنای باند حافظه هستن. مثلا یک رم DDR4 با سرعت 3200 مگاهرتز، پهنای باندی معادل 25600 مگابایت بر ثانیه داره؛ یعنی پهنای باند هر رم 8 برابر فرکانس اونه.

کانال های حافظه (Memory Channels)

کانال های حافظه، مسیرهای الکتریکی بین RAM و CPU هستن که اطلاعات رو بین این دو قطعه جابه‌جا می‌کنن. بیشتر مادربردهای امروزی از 2 یا 4 کانال حافظه استفاده می‌‎کنن که باعث بالا رفتن سرعت عملکرد دستگاه میشه.

پخش کننده گرمایی (Heat Spreader / Sink)

رم های جدید، سرعت و ظرفیت حافظه بالایی دارن و در نتیجه گرمای زیادی تولید می‌کنن. بیشتر RAM هایی که در سال‌های اخیر تولید شدن به محفظه‌ای آلومینیومی مجهز هستن و توانایی پایین آوردن دما رو دارن.

RGB

بعضی از رم‌های گرون‌قیمت بازار همراه با چراغ‌های LED عرضه میشن که توانایی تولید رنگ‌های مختلف رو دارن. البته قبل از خرید RGB RAM مطمئن بشید که وقتی اون رو نصب می‌کنید، دیده میشه!

فرکانس رم یا سرعت رم

همون‌طور که قبلا گفتیم فرکانس رم برابر با حداکثر دستورهایی هست که رم در هر ثانیه می‌تونه مدیریت کنه. به‌طور کلی فرکانس بالای رم، سرعت اون رو تضمین می‌کنه؛ اما این نکته رو در نظر داشته باشید که رم باید توسط مادربرد و CPU پشتیبانی بشه.

یکی از اشتباهات رایج در مورد فرکانس RAM اینه که اکثر کاربرها اون رو معادل سرعت رم می‌دونن؛ در حالی‌ که فرکانس رم فقط یکی از عوامل تعیین‌کننده‌ی سرعت این قطعه به‌حساب میاد. هرچقدر تعداد سیکل‌هایی که رم در هر ثانیه اجرا می‌کنه بیشتر باشه، مقدار دیتاهایی که ذخیره و خونده میشه هم بیشتره؛ در نتیجه سیستم عملکرد روان‌تری رو به نمایش میذاره. همیشه رابطه‌ی مستقیمی بین DDR بالاتر رم و تعداد سیکل‌هایی وجود داره که اون قطعه تکمیل می‌کنه. وقتی Ram های DDR2، DDR3 و DDR4 رو با هم مقایسه می‌کنید، به این نکته توجه داشته باشید.

فرکانس رم و گیمینگ

در بحث گیمینگ، فرکانس رم بالاتر همیشه به‌معنی بهتر اجرا شدن بازی نیست. معمولا برای اجرای بازی‌های سنگین، ظرفیت رم از سرعت اون اهمیت بیشتری داره و کمتر گیمی پیدا میشه که از حداکثر فرکانس رم بهره ببره؛ بنابراین برای خرید لپ تاپ یا کامپیوتر گیمینگ حتما به کارت گرافیک و پردازنده بیشترین توجه ممکن رو داشته باشید.

حرف آخر

در این مقاله تلاش کردیم به سوال فرکانس رم یا سرعت چیست؟ پاسخ بدیم. داشتن سیستمی سریع و روان آرزوی همه‌ی کاربرهای کامپیوتر یا لپ‌تاپه؛ اما باید جنبه‌ی اقتصادی ماجرا رو هم در نظر داشته باشید. سرعت رم نسبت به کارت گرافیک، پردازنده و حتی حافظه‌ی ذخیره‌سازی، اهمیت کمتری داره و بهتره بیشتر از سرعت این قطعه، به مقدار اون توجه داشته باشید. فرکانس بالاتر، قیمت RAM رو هم بالا می‌بره؛ بنابراین با توجه به نیازهاتون گزینه‌ی مناسبی رو انتخاب کنید که خریدش منطقی باشه.

دانلود فایل PDF این مقاله:

دانلود PDF مقاله

سوالات متداول