بررسی تفاوت رم‌های GDDR ،DDR و LPDDR

ماژول‌های رم، قطعات بسیار مهمی هستن که در کامپیوترها و سایر لوازم الکترونیک هوشمند وجود دارن. رم، با کمک پردازنده‌ی مرکزی، وظیفه‌ی اجرای دستورات کاربر رو بر عهده داره. طبیعیه که ضعف در حافظه یا ساختار رم باعث میشه دستورات کندتر اجرا بشن. همچنین اگه یک رم مناسب روی مادربرد نصب نباشه، پردازنده هم نمیتونه وظایف خودش رو به‌خوبی انجام بده. به همین دلیل، شناخت انواع رم از جمله رم های GDDR ،DDR و LPDDR برای فهم نحوه‌ی عملکرد و در نهایت انتخاب این قطعه اهمیت بسیار زیادی داره.

زمانی که برای خرید رم به بازار میرین، سوال‌هایی از طرف فروشنده پرسیده میشه که در واقع همون تفاوت‌های انواع مدل‌های رم رو نشون میده. به‌طور مثال، نوع حافظه رم، فرکانس و ظرفیت رم اصلی‌ترین فاکتورها برای خرید رم هستن.

فرکانس و مقدار ظرفیت حافظه، دو عامل مهمی هستن  که در همه‌ی مدل‌ها تاثیر یکسان داره. هر چقدر که میزان حافظه یا فرکانس رم (باس) بیشتر باشه، عملکرد و سرعت رم هم بهتره. نوع حافظه‌ی DDR رو میشه یکی از مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب رم دونست و باید بهش توجه کرد. در این مطلب، قصد دارم  تفاوت‌های انواع مدل رم رو بررسی کنم تا شما بتونید یک رم مناسب برای کامپیوترتون خریداری کنید.

تفاوت انواع رم در چیست؟

اول از همه باید بدونید که چه رمی رو برای سیستم‌تون لازم دارید. کامپیوترهای شخصی و لپ تاپ‌ها قابلیت ارتقا و تعویض رم توسط کاربر رو دارن. رم‌ کامپیوترهای دسکتاپ و لپ تاپ‌ها از لحاظ مشخصات فنی و تکنولوژی حافظه شبیه به هم هستن، اما شکل ظاهری اون‌ها با هم تفاوت‌های بسیار زیادی داره و بدیهیه که نمی‌تونیم یک رم لپ‌تاپ رو روی کامپیوتر دسکتاپ نصب کنیم.

از مشخصات ظاهری که عبور کنیم، به مشخصات فنی می‌رسیم. فرکانس رم که با مقیاس مگاهرتز تعیین میشه. در واقع، همون سرعت کلاک رم هستش. توصیه میشه رمی رو بخرید که حافظه‌ی کلاک بیشتری داره. ظرفیت رم هم اهمیت زیادی داره و کارکرد رم با حافظه‌ی اون رابطه‌ی مستقیمی داره. نوع حافظه، مهم‌ترین عاملیه  که روی سرعت رم تاثیر میذاره. انواع حافظه، شامل موارد زیر میشه:

• DDR
• DDR2
• DDR3
• DDR4
• GDDR
• LPDDR

تفاوت‌های انواع رم DDR

نرخ داده‌ی دو برابری یا همون Double Data Rate معنای اصلی اصطلاح DDR هستش. از سال 2000 میلادی استفاده از این اصطلاح در رم‌های کامپیوتر دیده شد. وظیفه‌ی رم‌ها در کامپیوتر اینه که در هر کلاکی، داده‌هایی رو به CPU انتقال بدن. حالا منظور از رم‌های DDR اینه که این رم‌ها نسبت به رم‌های معمولی، دو برابر داده رو جابه‌جا می‌‌کنن. کلاک تاثیر بسیار زیادی روی سرعت کامپیوتر داره.  این موضوع روی رم‌ها و پردازنده‌های کامپیوتری صدق می‌کنه و هر چقدر کلاک بیشتر باشه، سرعت کار هم افزایش پیدا می‌کنه. رم‌هایی که از نسل جدید DDR برخوردار هستن، در هر کلاک انتقال داده‌ی بیشتری دارن.

با جایگزینی تکنولوژی DDR با SDR که مخفف Single Data Rate هستش؛ رم‌های کامپیوتر به‌شدت پیشرفت کردن. با گذر زمان، فناوری DDR باز هم تغییراتی پیدا کرد و رم‌ها با نسل‌های جدید DDR به بازار کامپیوتر وارد شدن. امروزه، وقتی به سراغ خرید رم میریم، گزینه‌های مختلفی مثل DDR2 ،DDR3 ،DDR4 ،GDDR و LPDDR پیش‌ رومون قرار می‌گیره.

DDR2، دومین نسل از رم‌های کامپیوتر

این روزها خیلی سخت میشه یک رم کامپیوتر DDR رو در بازار کامپیوتر پیدا کرد. با کنار رفتن حافظه‌های DDR نسل بعدی اون در سال 2004 با نام DDR2 به بازار کامپیوتر عرضه شد. هر دو نسل DDR و DDR2 از حافظه‌ی SDRAM استفاده‌ می‌کنن که باعث میشه نسبت به رم‌های معمولی سرعت بیشتری داشته باشن.

رم‌های DDR2 و DDR از لحاظ ساختاری شباهت بسیار زیادی به هم دارن. در نسل DDR2 از طراحی جدیدی برای ساخت رم استفاده شد. این طراحی بهبودیافته باعث شد تا رم‌های DDR2 به سرعت بیشتری دست پیدا کنن. به همین دلیل، سرعت انتقال داده در DDR2 بسیار بیشتر از DDR هستش و پهنای باند بیشتری هم به رم میده.

مبحث مصرف انرژی، دومین عاملی بود که در رم‌های DDR2 بهبود پیدا کرد. این نسل از رم‌ها، ولتاژ کاری بسیار کمتری نسبت به DDR دارن. به همین دلیل، با مصرف برق کم‌تری می‌تونن وظایف خودشون رو انجام بدن. پین‌های ماژول، سومین موردی هستش که در نسل DDR2 تغییر پیدا کردن. به همین دلیل نمیشه رم‌های DDR2 رو روی مادربوردهای قدیمی و مخصوص DDR نصب کرد. از طرفی، پردازنده‌های جدید هم از حافظه‌های DDR2 پشتیبانی نمی‌کنن.

DDR3 و تفاوت با انواع رم‌های دیگه

سال 2007 بود که رم‌های DDR3 به بازار کامپیوتر عرضه شدن. این رم‌ها سومین نسل از حافظه‌های DRAM به شمار میرن. نسل سوم رو میشه پیشرفت بزرگی در رم‌های DDR دونست. این سری از رم‌ها به‌سرعت بین کاربران محبوب شدن و هنوز هم در بسیاری از کامپیوترها حضور دارن.

سرعت و مصرف انرژی دو موردی هستن که در DDR3 بهبود پیدا کردن و به همین دلیل DDR3 تونست مدت زیادی در بازار کامپیوتر وجود داشته باشه. در نسل سوم، مصرف انرژی حدود 70 درصد نسبت به حافظه‌های DDR2 بهبود پیدا کرد. همچنین سرعت انتقال دیتا نسبت به نسل قدیمی‌تر به افزایش 2 برابری دست پیدا کرد. نسل سوم از رم‌های DDR مزایای دیگه‌ای هم دارن که عبارت‌اند از:

• وجود سنسور دما که از گرم شدن بیش از حد ماژول به دلیل انتقال داده‌های سنگین جلوگیری می‌کنه.
• جایگزینی بافر 8 بیتی به جای بافر 4 بیتی نسل قبل که این کار باعث افزایش بسیار بالای سرعت رم میشه.
• ولتاژ کاری 1.5 ولت که از ولتاژ 1.8 ولتی DDR2 کمتره و روی مصرف بهینه‌ی انرژی رم تاثیر میذاره. همچنین، وجود حافظه‌های کم‌مصرف DDR3 که مصرف انرژی 1.35 ولتی دارن.

سرعت رم‌های DDR3

یکی از تفاوت‌های انواع رم اینه که نوع حافظه روی سرعت رم تاثیر زیادی میذاره. رم‌های DDR2 معمولا سرعت 800 مگاهرتزی داشتن و در آخرین مدل‌های اون سرعت رم به حداکثر 1333 مگاهرتز می‌رسید. اما رم‌های DDR3 به‌صورت پایه سرعت 1333 مگاهرتزی رو دارن و می‌تونن از سرعت 1600 مگاهرتز هم پشتیبانی کنن. باید بدونید که سرعت رم‌های نسل سوم به همین مقدار محدود نمیشه؛ چرا که بعضی رم‌های پیشرفته در این نسل، سرعت بسیار بیشتری دارن. به‌طور مثال، بعضی مدل‌های رم DDR3 سرعت 1866 و 2166 مگاهرتزی دارن که به عملکرد بهتر پردازنده کمک می‌کنه.

انتخاب رم‌های DDR3 برای انواع کامپیوتر

رم‌های نسل سوم رو میشه روی انواع مختلفی از مادربردها نصب کرد. همچنین رم‌های DDR3 روی لپ تاپ‌ها هم نصب میشن. انطباق‌پذیری بالای رم‌های DDR3 باعث شد تا طیف گسترده‌ای از نیازهای کاربران پوشش داده ‌بشه. وجود ماژول‌ها با ظرفیت‌های مختلف از دیگر دلایلیه که قدرت انتخاب کاربران رو برای خرید رم DDR3 افزایش میده. به همین دلیل میشه از این رم‌ها برای انواع کامپیوترهای اداری، گیمینگ و حتی سرورها استفاده کرد.

DDR4 و تاثیر اون بر پررنگ شدن تفاوت‌های انواع رم

افرادی که قصد شناخت تفاوت‌های انواع رم رو دارن، مقایسه‌ی رم DDR3 و DDR4 بزرگ‌ترین چالش برای اون‌ها خواهد بود.  انتخاب این دو مدل از رم‌ها به یک دو راهی برای کاربران تبدیل شده. از سال 2007 تا 2014 میلادی رم‌های DDR3 تونستن خدمات بی‌نظیری رو به کاربران ارائه ‌کنن. اما این نسل هم باید کنار بره تا نسل جدید رم‌ها بتونن نیازهای کاربران رو پوشش بدن.

در سال 2014، اولین سری از رم‌های DDR4 به بازار وارد شد تا کاربران بتونن تاثیر نوع حافظه بر پررنگ‌شدن تفاوت‌های انواع رم رو حس کنن. با ورود این نسل از رم‌ها، تکنولوژی رم‌ها با شتاب بیشتری پیشرفت کرد. نسل DDR4 فرکانس 2133 رو به‌عنوان سرعت پایه در اختیار کاربر قرار میده. با این سرعت، پهنای‌ باند هم بیشتر میشه. به همین دلیل، رم‌های DDR4 سرعتی با پهنای باندی معادل 17 گیگابیت بر ثانیه دارن. امروزه دیگه بهترین‌ رم‌های DDR4 در بازار موجود و در دسترس هستن.

DDR4 و دست یافتن به تکنولوژی‌های دیگر

پهنای باند و فرکانس بالا باعث شد تا شرکت‌های سازنده‌ی رم بتونن با دست بازتری نسبت به تولید ماژول‌های رم اقدام کنن. زمانی که برای خرید رم به بازار میرید، رم‌هایی رو می‌بینید که مخصوص سیستم‌های گیمینگ طراحی شدن. این رم‌ها از هیت سینک برخوردارن تا بتونن دمای رم رو کنترل کنن. همچنین میشه از سیستم‌های خنک‌کننده‌ی مخصوصی برای رم استفاده کرد.

در برخی از ماژول‌های رم DDR4، فرکانس به بیش از 3600 مگاهرتز میرسه تا رم بتونه از پس کارهای سنگینی مثل اجرای گیم بربیاد. بعضی از سازندگان رم، نرم‌افزارهایی رو برای کنترل فرکانس و اورکلاک محصولات خودشون طراحی می‌کنن. همچنین برخی ماژول‌های DDR4 از سیستم RGB پشتیبانی می‌کنن تا با استفاده از نور LED بتونن ظاهر جذابی به کیس ببخشن. اگر در انتخاب رم‌های DDR3 و DDR4 شک دارید، انتخاب یک رم DDR3 8GB بسیار عاقلانه‌تر از خرید رم DDR4 4GB هستش. اما در ظرفیت یکسان، DDR4 با اختلاف، برتر خواهد بود.

GDDR و ابهام آن در شناخت تفاوت‌های انواع رم

GDDR مخفف عبارت Graphics Double Data Rate هستش که معنای نرخ داده‌ی دو برابری گرافیکیه. در همین ابتدای مطلب، باید بگم که GDDR هیچ ارتباطی با ماژول‌های رم روی مادربرد نداره و فقط مختص کارت‌های گرافیکه. زمانی‌که برای خرید کارت گرافیک به بازار میرین، کارت‌های گرافیک با ظرفیت‌های رم گوناگون رو مشاهده می‌کنید. این مقدار حافظه که با مقدار VRAM مشخص میشه، ‌به‌نوعی تعیین‌کننده‌ی قدرت گرافیکه. در گذشته، از حافظه‌های معمولی برای ساخت گرافیک استفاده میشد. با پیشرفت تصویرهای گرافیکی، نیاز پردازنده‌های گرافیکی به یک نوع حافظه‌ی رم مخصوص، پدیدار شد. به همین دلیل بود که GDDR پا به میدون گذاشت.

GDDR مثل DDR نسل به نسل پیشرفت کرد و امروزه در کارت گرافیک کامپیوترها، از نسل پنجم GDR استفاده میشه. کامپیوترهای دسکتاپ و لپ تاپ‌هایی که مخصوص بازی هستن، معمولا در پردازنده‌ی گرافیکی‌شون از این نوع حافظه استفاده می‌کنن.

حافظه‌ی GDDR5

اولین نسل از حافظه‌های GDDR رو انویدیا به بازار عرضه کرد و این روزها نسل پنجمش محبوبیت بسیار زیادی کسب کرده. استفاده از حافظه‌ی رم GDDR5 فقط به کامپیوترها و لپ تاپ‌ها محدود نمیشه؛ چراکه کنسول‌های بازی نسل هشتم مثل PS4 از این نسل حافظه در پردازنده‌ی گرافیکی خودشون استفاده می‌کنن. جالبه بدونید که استفاده از نسل‌های قدیمی GDDR هنوز هم رواج داره و کنسول XBOX ONE از نسل سوم این حافظه‌ی رم بهره می‌بره.

وجود برخی ویژگی‌ها باعث شد تا حافظه GDDR5 مورد توجه سازندگان کارت گرافیک مثل انویدیا و AMD قرار بگیره. به‌طوری که محصولات این دو شرکت در سال‌های اخیر فقط با این نوع حافظه به بازار عرضه شدن. شرکت AMD تونست اولین کارت گرافیک با حافظه GDDR5 رو با مدل HD 4870 به دنیا معرفی کنه. پهنای باند و سرعت انتقال دیتای بیشتر، دو عامل مهمی هستن که در نسل پنجم حافظه‌های GDDR وجود دارن. همچین ولتاژ 1.5 ولتی حافظه GDDR5 باعث شد تا مصرف برق کارت‌های گرافیک به‌شدت کاهش پیدا کنه.

تفاوت‌های انواع رم LPDDR

LPDDR مخفف عبارت Low Power Double Data Rate هست. عملکرد این نوع حافظه دقیقا همون چیزیه که در حافظه‌های DDR وجود داره. عبارت Low Power در ابتدای نام این نوع از حافظه‌ها کاملا تفاوت رم‌های LPDDR رو نسبت به سایر حافظه‌های رم نشون میده. مصرف کم انرژی برای انتقال داده‌ها، بزرگ‌ترین مزیت‌ رم‌های LPDDR هست.

از رم‌های LPDDR، بیشتر برای موبایل‌ها و تبلت‌ها استفاده میشه. مصرف برق پایین رم‌های LPDDR مدت شارژ بودن دستگاه رو افزایش میده. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های انواع رم LPDDR، نسل این رم‌هاست که در نسل سوم و چهارم بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرن. نسل چهارم از حافظه‌های LPDDR، در بیشتر گجت‌های هوشمند، مورد استفاده قرار می‌گیرن و سرعتی حدود 3200 مگابیت در ثانیه دارن.

حرف آخر

رم‌ها از ابتدای ورود کامپیوترها در این وسایل حضور داشتن و به‌نوعی پاشنه‌ی آشیل کامپیوتر محسوب میشن. در کل دنیا، کامپیوتر یا وسیله‌ی هوشمندی رو نمی‌تونید پیدا کنید که بدون رم بتونه کار خودش رو انجام بده. به همین دلیل باید به رم کامپیوتر خودتون توجه ویژه‌ای داشته باشید. با خرید و ارتقا رم میشه با کم‌ترین هزینه، سخت‌افزار کامپیوتر و لپ تاپ خودتون رو ارتقا بدید. با شناخت تفاوت‌های انواع رم در انجام این کار موفق‌تر خواهید بود.

دانلود فایل PDF این مقاله:

دانلود فایل PDF

سوالات متداول