حافظه رم (RAM) چیست و چه انواعی دارد؟
رم (RAM) مخفف عبارت Random access memory است که معنای آن «حافظه با دسترسی تصادفی» است. حافظه رم یکی از مهمترین اجزای کامپیوتر است. منظور از کامپیوتر در اینجا معنی عام آن است که PC، لپ تاپ، گوشی هوشمند، تبلت و کنسول های بازی را در بر می گیرد. بدون استفاده از حافظه رم، انجام کارها در هر سیستمی به شدت کند صورت می گیرد. حتی اگر ظرفیت رم شما به اندازه کافی نباشد، بازی یا نرم افزاری که قصد اجرای آن را دارید، ممکن است حتی اجرا نشوند.
اما معنی RAM چیست؟ به طور خلاصه حافظه رم یک حافظه سریع کامپیوتر است که تمام داده هایی که رایانه در حال حاضر و یا بعداً نیاز دارد را به صورت موقت ذخیره می کند. رایانه شما تمام اطلاعاتی را که به زودی به آن ها نیاز پیدا خواهد کرد، روی RAM ذخیره می کند. در زمان نیاز به اطلاعات ذخیره شده، رایانه آن را به سرعت از روی رم می خواند. داده هایی که در رم به صورت موقت ذخیره می شوند، به سرعت قابل خواندن هستند و با قطع جریان برق از بین می روند. اما عملکرد هارددیسک متفاوت است. تفاوت رم با هارددیسک این است که هارددیسک داده ها را به صورت طولانی مدت ذخیره می کند و بسیار کندتر از رم است اما داده ها با قطع برق از بین نمی روند.
حافظه کوتاه مدت
شاید بهترین تعریف برای حافظه رم «حافظه کوتاه مدت» باشد. این قطعه، داده ها را به سرعت ذخیره می کند و هر گاه مرورگر اینترنت یا نرم افزارهای شما به این داده ها نیاز پیدا کنند، می توانند با سرعتی بالا این داده ها را از رم بخوانند. نرم افزار نیازی ندارد که برای یافتن برخی داده های مورد نیاز، آن ها را از حافظه های کند هاردیسک HDD و یا حتی SSD بخواند. با این که هاردیسک ها بسیار سریع تر از گذشته شده اند اما سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات در این حافظه ها فاصله بسیار زیادی با رم دارد.
حافظه رم volatile یا فرّار خوانده می شود زیرا با قطع جریان برق تمام چیزهایی را که ذخیره کرده بود از دست می دهد، به همین دلیل است که شما نیاز به حافظه ای دارید که اطلاعات هیچ گاه از روی آن پاک نشوند. این حافظه های ثابت همان هارد دیسک ها هستند.
بیشتر بخوانید:
یک پردازنده چگونه کار می کند؟ (بخش اول)
یک پردازنده چگونه کار می کند؟ (بخش دوم)
انواع حافظه رم
رم یک اصطلاح کلی مانند «حافظه» است و می تواند انواع مختلفی داشته باشد. وقتی عموم مردم از حافظه رم صحبت می کنند، در واقع منظور آن ها رم های دینامیک یا DRAM هست، و به طور دقیق تر منظور آن ها در سیستم های امروزی SDRAM یا رم دینامیک همزمان (synchronous dynamic random access memory) است. ما نیازی به دانستن این اسامی نداریم، اما دانستن این نکته که این اسامی همگی تقریباً به یک چیز اشاره می کنند مفید است.
متداول ترین نوع رمی که اکنون در بازار موجود است رم DDR4 است، اما سیستم های قدیمی تر ممکن است از رم های DDR4 و یا DDR2 نیز استفاده کنند. به طور ساده این نام ها به نسل های مختلف رم اشاره می کنند. به ترتیب DDR4 از نسل های قبلی سرعت و پهنای باند بیشتری دارد. هر نسل ویژگی های فیزیکی خاص خود را دارد و قابل جایگزینی با هم نیستند.
اصطلاح دیگری که بیشتر در حوزه بازی های ویدیویی به کار می رود VRAM یا رم ویدیویی (Video RAM) است. این نوع رم به منظور تخصیص حافظه به کارت های گرافیکی ساخته شده است و ممکن است با کارت های گرافیکی به صورت یکپارچه طراحی شده باشد. در واقع این نوع رم به صورت معمول DDR SDRAM گرافیکی یا به طور خلاصه رم GDDR نامیده می شود.. کارت های گرافیک امروزی از GDDR5 استفاده می کنند و به زودی نسل جدید آن ها یعنی GDDR6 وارد بازار می شود.
رم های دیگری برای کاربردهای خاص وجود دارند که HBM یا High Bandwidth Memory نامیده می شوند و دارای پهنای باند و عملکرد بهتری نسبت به رم های دیگر هستند. قیمت این نوع رم بسیار بالاست و کاربردهای محدودی دارد.
فاکتورهای مهم در انتخاب رم
مهم ترین فاکتوری که باید هنگام خرید رم مورد توجه قرار گیرد حجم حافظه است. شما برای اجرای سیستم عامل ها، برخی بازی ها و نرم افزارها نیاز به مقدار حداقلی از حجم RAM دارید. این مقدار با واحد GB یا گیگابایت سنجیده می شود. معمولاً حجم رم هایی که در لپ تاپ، گوشی و … استفاده می شوند بین 1 تا 16 گیگابایت هستند. امروزه حتی در گوشی های هوشمند نیز تا 8 گیگابایت رم استفاده می شود. این که مقدار بیشتری حجم رم از حداقل های توصیه شده استفاده کنیم، مهم است. اما استفاده از حجم های بیش از اندازه رم غیرضروری است و سیستم شما را سریعتر نخواهد کرد.
حجم رم تنها پارامتر مهم در انتخاب و خرید آن نیست. حجم بیشتر رم به قابلیت چند وظیفگی یا مولتی تسکینگ کمک می کند و بدون داشتن حداقل حجم رم، اجرای نرم افزار ها ممکن نیست. اما استفاده از رم هایی با فرکانس بیشتر سرعت سیستم شما را بسیار افزیش می دهد. مانند پردازنده ها رم ها هم سرعت (فرکانس) کلاک خود را دارند. فرکانس کلاک مشخص می کند که در هر ثانیه چه میزانی از اطلاعات می تواند منتقل شود. البته عوامل دیگری هم در سرعت انتقال داده ها مهم هستد. سرعت انتقال داده حافظه رم به عنوان پهنای باند آن در نظر گرفته می شود و با واحد مگابایت بر ثانیه اندازه گیری می شود، اما به صورت سنتی بازار جهانی این سرعت با واحد مگاهرتز نشان داده می شود، زیرا فرکانس یا سرعت کلاک مهم ترین نقش را در تعیین پهنای باند دارد.
رم های DDR4 معمولی از سرعت کلاک 2133 مگاهرتز استفاده می کنند، اما برخی از رم ها سرعت های کلاکی در حدود 4000 مگاهرتز دارند. برای معرفی مشخصات یک رم معمولاً از عبارت DDR4-2133 استفاده می شود که معنای آن مشخص است. برخی اوقات مشخصات رم با عبارتی مانند DDR4-2133 PC4-17000 نشان داده می شوند که عدد آخر 8 برابر سرعت کلاک رم است.
زمان بندی یا تایمینگ عامل دیگری در تعیین عملکرد یک رم است، اما دیگر مانند گذشته اهمیت چندانی ندارد. تایمیگ نشان دهنده زمان بین سیکل های کلاک است، هر چه سرعت رم بیشتر شود، تایمینگ یا تأخیر حافظه نیز بیشترمی شود. زمان بندی با چند عدد که در بین آن ها خط تیره است نشان داده می شود مانند 35-15-15-15. این اعداد زمانی اهمیت دارند که شما بخواهید به امتیازهای بنچمارک بالا دست پیدا کنید یا بازی های بسیار سنگین را اجرا کنید.
اطلاع از تعداد کانال های رم نیز بسیار مهم است. بیشتر حافظه های رم موجود در بازار دو کاناله هستند. به این معنی که مسیرهای ارتباطی رم و پردازنده دوبرابر رم های تک کاناله است و داده ها با سرعت بیشتری بین آن ها مبادله می شوند. برخی از رم های رده بالا دارای 3 یا 4 کانال هستند. برای کارهای معمولی استفاده از رم های چند کاناله تغییر زیادی ایجاد نمی کنند، اما برای استفاده از رم های دو یا چند کاناله باید آنها در اسلات های همرنگ روی مادربرد قرار دهید.
رم ها تا چه اندازه مهم هستند
رم ها اهمیت بسیار زیادی دارند زیر اگر شما حجم رم کافی نداشته باشید کامپیوتر، تبلت و گوشی هوشمند شما سرعت بسیار پایینی خواهد داشت. اما آیا داشتن مقدار زیادی حافظه رم یا حداکثر فرکانس کلاک، سیستم شما را به یک سیستم بی نهایت سریع تبدیل خواهد کرد؟ الزاماً نه.
داشتن حجم رم کافی و سرعت فرکانس خوب مهم است، مخصوصاً اگر شما بخواهید کاری سنگین مثل ویرایش ویدیو یا اجرای بازی را انجام بدهید و با محدودیت پردازنده مواجه باشید. یک پردازنده یا کارت گرافیک سریع تأثیر بیشتری بر عملکرد سیستم شما دارند تا یک رم سریع و با حجم زیاد.
اگر هنوز هارد SSD تهیه نکرده اید باید بدانید که داشتن یکی از آن ها قدم بزرگی در بهبود عملکرد سیستم شماست. هاردیسک کندترین حافظه سیستم های کامپیوتری است و محدودیت های زیادی در عملکرد سیسم ایجاد می کند. هارد SSD می تواند تا حد زیادی این محدودیت را برطرف کند.
در سیستم های کامپیوتری کندترین جزء سیستم محدودیت ها را ایجاد می کند و داشتن یک رم کند می تواند سرعت شما را بسیار کاهش دهد. سعی کنید رم بیشتری از مقدار مورد نیاز خود تهیه کنید تا به زودی دچار مشکل نشوید. برای خرید یک رم قدرمند باید به تمام پارامترهای آن از جمله حجم، سرعت کلاک، زمان بندی و تعداد کانال ها دقت کنید.
منبع: DigitalTrends
سلام خیلی ممنون از مطالب مفیدتون.
میشه منو راه نمایی کنین برای کارای مهندسی عمران(ارشد) و وبرنامه نویسی متلب باسرعت خوب چند تا لپ تاپ تورنج ۱۵ الی ۱۶ تومن نهایتا۱۶.۵ بهم معرفی کنین؟
ومارک کدوم لپتاپ بهتره؟
داداش چی خریدی آخرش؟