لنز زوم چیست؟

هر زمان که نام عکاسی و تصویر برداری به گوش می‌رسد در کنار آن از لنزها نیز یاد می‌شود. این نکته که لنز مرغوب مهم‌تر از دوربین با کیفیت است را بارها شنیده‌ایم. شاید در ذهن هر کسی این سؤال پدید بیاید که لنز چه کاری انجام می‌دهد، لنز‌ها چه تفاوتی با هم دارند، انواع لنز چه کاربردی دارند و یا لنز زوم چیست؟ در این مقاله قصد داریم به سؤال لنز زوم چیست پاسخ دهیم و کاربرد آن در دوربین مدار بسته را تشریح کنیم.

قبل از همه چیز ابتدا باید با اصطلاحات زیر آشنا شویم.

لنز

لنز در واقع یک عدسی منحنی شفاف از جنس شیشه یا پلاستیک است که به دقت تراشیده شده و کار آن جذب نور و انتقال نور به سنسور دوربین است. لنز فرآیند ساخت گوناگونی دارد. روش عمومی ساخت لنز استفاده از دستگاه‌ها و ماشین آلات صنعتی است و روش خاصی که باعث می‌شود لنز بهترین عملکرد ممکن را داشته باشد روش تولید تراش شیشه با آب است. در این روش لنز سطحی کاملا یکدست و فراتر از استانداردهای تولید صنعتی لنزها دارد. لنز های دوربین عمدتاً حداقل از یک عدسی ساخته می‌شوند که درون یک لوله استوانه‌ای شکل قرار می‌گیرد. لنز ها بر اساس فاصله کانونی عدسی که دارند زاویه دید متفاوتی ارائه می‌کنند.

زاویه دید

باز ترین فاصله دو شعاع نوری که از گوشه تا گوشه تصویر به سنسور دوربین می‌رسند زاویه‌ای ایجاد می‌کنند که به آن زاویه دید لنز می‌گویند. زاویه دید لنز کاملا به فاصله کانونی آن وابستگی دارد.

فاصله کانونی

فاصله کانونی المانی است که در لنز و عدسی به این صورت تعریف می‌شود. اگر دو پرتو نور موازی از فاصله بی‌نهایت به سطح یک عدسی بتابند در یک نقطه متمرکز می‌شوند. فاصله این نقطه که مرکز اپتیکی لنز نامیده می‌شود تا سنسور دوربین در زمانی که لنز در بی‌نهایت فوکوس شده باشد، فاصله کانونی نامیده می‌شود. هر چه این مقدار بزرگتر باشد تصویر ایجاد شده روی سنسور دوربین زاویه دید کمتری دارد و هر چه این فاصله کوچک‌تر باشد زاویه دید گسترده‌تری روی سنسور ایجاد می‌شود.

فوکوس

فوکوس کردن به معنی جابجایی عدسی‌های لنز برای دریافت تصویر واضح و شارپ از سوژه است. محلی که سوژه تصویربرداری روی آن قرار دارد و لنز روی آن فوکوس کرده نقطه فوکوس نامیده می‌شود. نقطه فوکوس جایی است که واضح‌ترین تصویر از سوژه روی سنسور ایجاد شده است.

لنز زوم چیست؟

بر خلاف لنزهای عمومی که فقط یک فاصله کانونی دارند، لنز زوم لنزی است که فاصله‌های کانونی متغیری دارد. لنز زوم از دو عدسی با فاصله‌های کانونی متفاوت ساخته می‌شود و با جابجایی این لنزها فاصله کانونی تغییر می‌کند که در پی آن المان‌های دیگر تصویر برداری دچار تغییر می‌شوند. میزان بزرگنمایی که لنز زوم ارائه می‌کند حاصل تقسیم بزرگترین فاصله کانونی به کوچکترین فاصله کانونی است، به عنوان مثال یک لنز 100-400 بزرگنمایی معادل 400 به 100 برابر 4X ارائه می‌کند. مکانیزم بزرگنمایی لنز زوم به این صورت است که هر چه عدسی با فاصله کانونی بزرگتر از عدسی با فاصله کانونی کوچکتر فاصله بگیرد تصویر بزرگنمایی بیشتری دارد.

لنز های زوم اصولاً در نهایت فاصله کانونی خود رزولوشن تصویر را کاهش می‌دهند و تصویری که ارائه می‌کنند کیفیت پایین‌تری نسبت به فاصله کانونی کمتر همان لنز دارد. لنز زوم روش‌های طراحی و ساخت گوناگونی دارد. در مدل‌های پایه با استفاده از دو لنز تا مدل‌های پیشرفته و با استفاده از بیش از 5 لنز که هر کدام در موقعیت خاصی کاربرد دارند. لنز‌های زوم به دلیل استفاده از المان‌های اپتیکی بیشتر و فرآیند جابجایی درون ساختمان لنز از قیمت بالاتری برخوردار هستند.

لنزهای زوم در دو حالت زوم دستی و زوم اتوماتیک ساخته می‌شوند. لنزهای با قابلیت بزرگنمایی دستی دارای یک رینگ به دور خود هستند که با چرخش آن میزان فاصله کانونی جابجا شده و تصویر بزرگتر و کوچک‌تر می‌شود. در لنزهای زوم اتوماتیک موتوری در لنز تعبیه شده که به فرمان‌هایی که از دوربین به آن ارسال می‌شوند عمل می‌کند و فاصله کانونی آن‌ها با استفاده از دکمه‌های W و T روی دوربین تغییر می‌کند. دکمه W بیانگر عبارت Wide است و فاصله کانونی را کاهش داده و میزان بزرگنمایی را کاهش می‌دهد و دکمه T نشان‌گر عبارت Tele است و فاصله کانونی را بالا برده و بزرگنمایی را افزایش می‌دهد.

کاربرد لنز زوم در دوربین‌ مدار بسته

در دوربین مدار بسته با توجه به محل به‌کارگیری دوربین و استراتژی نظارتی طراح و مجری سیستم امنیتی دوربین مداربسته گاهی نیاز به تصاویر همراه با بزرگنمایی است. در مکان‌هایی که فاصله محل نصب دوربین تا سوژه مورد نظارت بالا باشد برای دریافت تصویر با کیفیت بهتر از دوربین‌های مدار بسته با زوم اپتیکال استفاده می‌شود. شاید بپرسید چرا دوربین با زوم اپتیکال و چرا از زوم دیجیتال نام نبردیم. برای توضیح پاسخ این سؤال باید به این نکته بپردازیم.

دوربین مدار بسته با قابلیت زوم اپتیکال با استفاده از لنز زوم که روی آن قرار گرفته با روش‌های اپتیکی بزرگنمایی را انجام داده و کیفیت تصویر را حفظ می‌کند. در حالی که در دوربین‌های با زوم دیجیتال لنز زوم تعبیه نشده و فرآیند بزرگنمایی کاملا دیجیتال و همراه با افت کیفت تصویر است. زوم دیجیتال دقیقا مانند آن است که عکسی که با تلفن همراه خود تهیه می‌کنید در صورت بزرگ کردن آن شاهد افت شدید کیفیت تصویر خواهید بود. البته نقص زوم دیجیتال با استفاده از بالا بردن رزولوشن تصویر کاهش پیدا می‌کند. در دوربین‌های مداربسته که عمدتاً رزولوشن تصویر بسیار بالایی ندارند، کیفیت تصویر بزرگنمایی شده با دوربین‌های مجهز به لنز زوم بهتر از تصاویر بزرگنمایی شده با زوم دیجیتال است.

دوربین‌های بسیاری با استفاده از لنز زوم ساخته شده‌اند و بازه‌ی گسترده‌ای از میزان زوم متفاوت، همراه با سنسورهایی با رزولوشن تصویر گوناگون برای خرید در دسترس شما هستند. دوربین های مجهز به لنز زوم گزینه مناسبی برای نظارت بر امنیت سوژه‌های دور از محل نصب دوربین هستند و به راحتی می‌توان با استفاده از زوم اپتیکال تصویری دقیق و با کیفیت قابل قبول از فواصل دور دریافت و ذخیره کرد.

در این مقاله المان‌های مختلف لنز دوربین را بررسی کرده و آن‌ها را توضیح دادیم. لنز زوم و کارکرد آن تشریح شد و کاربرد آن‌ در دوربین مداربسته را بیان کردیم. در سری مقالات دوربین مدار بسته اطلاعات مفیدی درباره سیستم‌های نظارتی و قابلیت‌های آن‌ها ارائه می‌کنیم.

نظرات خود را با ما در میان بگذارید.