انواع رم کامپیوتر
تقریبا هر وسیلهای که بتونه محاسبات انجام بده به یک رم (RAM) نیاز داره. Random Access Memory به اختصار RAM قطعهی مهمیه که بهعنوان حافظه کوتاه مدت یا Volatile هم شناخته میشه و وظیفهی منتقل کردن اطلاعات به سی پی یو رو داره. در این مقاله میخوایم راجع به انواع رم کامپیوتر صحبت کنیم. با نتران همراه باشین.
انواع حافظه در کامپیوتر
حافظه Internal: حافظهای که ظرفیت کمتری داره ولی دسترسی دادههای اون موقعی که کامپیوتر روشنه خیلی سریعتره، به اسم حافظه اصلی هم شناخته میشه. انواع رم های کامپیوتر، حافظههای اصلی محسوب میشن.
حافظه External: بهعنوان حافظه ثانویه هم شناخته میشه. این حافظه حجم زیادی از اطلاعات رو برای بلند مدت ذخیره میکنه ولی نسبت به حافظه اصلی سرعت خیلی پایینتری داره، مثل هارد دیسک ها، SSD ها و حافظه فلش (Flash). در مورد تفاوت HDD و SSD در مقالهی حافظه SSD چیست و چه تفاوتی با هارد دیسک ( HDD ) و حافظه هیبرید دارد؟ صحبت کردیم.
رم کامپیوتر چیست ؟
RAM یک حافظه با دسترسی تصادفیه که حافظه موقت مورد نیاز سیستم رو با سرعت زیاد در اختیار سی پی یو قرار میده. این نیاز ممکنه مدیریت اطلاعات باشه یا حل مسائل. شما میتونید رم رو مثل یک برگه یادداشت چندبار مصرف نگاه کنین. میتونید روی اون مطالبی رو بنویسین و بعد پاکشون کنین. رم هم زمانی که به فضای بیشتری نیاز داشته باشه همینطور عمل میکنه. یک تکه کاغذ بزرگ به شما این امکان رو میده که ایدههای بیشتر (و بزرگتری) رو بدون نیاز به پاک کردن بنویسین. رم بیشتر هم داخل کامپیوتر اینطوری عمل میکنه.
انواع رم کامپیوتر با شکل، حجم، سرعت و معماریهای مختلفی عرضه میشه. این مشخصات و مشخصههای دیگه هنگام ارتقا رم کامپیوتر مهم هستن،چون هر سیستم کامپیوتری، استانداردهای تطبیقپذیری خیلی سختگیرانهای داره. برای مثال:
- سیستمهای قدیمی توانایی پشتیبانی از رمهای خیلی جدید رو ندارن.
- رم لپ تاپ رو نمیتونید داخل کامپیوتر دسکتاپ قرار بدید.
- رم همیشه با نسخههای قدیمیتر تطبیقپذیر نیست.
- یک سیستم کامپیوتری معمولاً نمیتونه انواع مختلفی از رمها رو با یکدیگر تطبیق بده.
انواع رم کامپیوتر
حافظهی انواع RAM طی سالها پیشرفت کرده و تغییرهایی روی اون صورت گرفته. به طور کلی دو نوع حافظه رم داریم:
- رم ایستا یا استاتیک (SRAM)
- رم پویا یا داینامیک (DRAM)
رم استاتیک SRAM
SRAM به عنوان یکی از دو رم پایه برای کار کردن به یک جریان مستفیم انرژی برق نیاز داره. این حافظه از 4 تا 6 ترانزیستور استفاده میکنه و سرعت دسترسی خیلی سریعتری نسبت به DRAM داره. دلیل اینکه به این حافظه استاتیک میگن اینه که حافظه ذخیره شده بر خلاف DRAM نیاز به رفرش دائمی نداره. ظرفیت حافظه انواع رم استاتیک خیلی پایینه.
رم داینامیک DRAM
رم داینامیک از میلیونها سلول حافظه تشکیش شده که هر سلول حافظه از یک ترانزیستور و یک خازن ساخته شده. این حافظه رو بیشتر بهعنوان حافظهی اصلی کامپیوتر میبینیم. حافظه DRAM نسبت به SRAM ظرفیت خیلی بالاتری داره ولی از اونجایی که ترانزیستور همیشه یک مقدار برق رو از خازن میکشه، دادهای که داخل خازن ذخیره شده دشارژه میشه و برای اینکه اون داده از بین نره به شارژ شدن مداوم نیاز داره.
در دههی 90 میلادی رم داینامیک با عنوان خروجی دادهی گسترده (EDO DRAM) تولید شد و پس از اون هم از رم داینامیک با خروجی دادهی گستردهی انفجاری رونمایی شد. این دو نوع حافظه به خاطر بهرهوری و عملکرد خوب به شدت مورد استقبال قرار گرفتن ولی بعد از تولید SDRAM فراموش شدن.
انواع DRAM
رم داینامیک طی سالها پیشرفت زیادی داشته و انواع رم کامپیوتر مختلفی داره:
- رم داینامیک با ضریب همگامسازی داده تکی (SDR SDRAM)
- رم داینامیک با ضریب همگامسازی داده دوگانه (ِDDR SDRAM، DDR2، DDR3، DDR4)
- رم داینامیک با ضریب همگامسازی داده دوگانه گرافیکی (GDDR SDRAM، GDDR2، GDDR3، GDDR4، GDDR5)
SDRAM رم داینامیک همگام شده
این نوع رم نتیجه ارتقا DRAM هستش که این ارتقا باعث شد که حافظه رم با فرکانس سی پی یو همگام شده. این یعنی رم قبل از اینکه به دادههای ورودی پاسخ بده منتظر سیگنال سی پی یو میمونه. ولی DRAM غیرهمگامه و بلافاصله به دادههای ورودی پاسخ میده. مزیت همگام بودن رم و سی پی یو اینه که CPU میتونه پروسههایی که با هم تداخل دارن رو بهصورت موازی پردازش کنه. این کار با نام Pipelining هم شناخته میشه.
SDRAM اولین بار با عنوان SDR SDRAM معرفی شد SDR مخفف Singel Data Rate هستش بهمعنی ضریب همگامسازی داده بهصورت تکیه. و نشوندهندهی اینه که حافظه به ازای هر فرکانس سی پی یو یک دستور نوشتن و یک دستور خوندن رو پردازش میکنه. این نوع اسم گذاری کمک میکنه مقایسهی انواع رم کامپیوتر SDR SDRAM و DDR SDRAM آسونتر باشه.
DDR SDRAM رم داینامیک همگام شده دوگانه
عملکرد این نوع رم شبیه SDR SDRAM هستش ولی با دو برابر سرعت اون فعالیت میکنه، به این صورت که در هر سیکل با هر فرکانس سی پی یو، دو دستور رو میخونه و مینویسه. با اینکه عملکرد DDR و SDR مشابهه ولی ظاهر فیزیکیشون با هم فرق میکنه (184 پین و شکاف روی کانکتور برای DDR و 168 پین و دو شکاف روی کانکتور برای SDR) همچنین مصرف برق DDR نسبت به نوع قبلی کاهش پیدا کرده و به خاطر این دو مورد تطبیق SDR و DDR غیر ممکنه.
DDR2 SDRAM مدل ارتقا یافتهی انواع رم کامپیوتر DDR SDRAM هستش. این ارتقا سبب شده که فرکانس کلاک رم بالاتر بره و با سرعت بیشتری کار کنه. برای اینکه فرق DDR2 با DDR رو بهتر درک کنین، باید بگم فرکانس DDR2 به 533 مگاهرتز میرسه اما این فرکانس در DDR نهایت 200 مگاهرتزه. همچنین مصرف برق مدل جدیدتر کمتر از قبلیه. این نوع رم 240 پین داره و نمیتونین با مدلهای قبلی تطبیقشون بدین.
نسلهای بعدی DDR با عنوانهای DDR3 و DDR4 به همین منوال ارتقا یافتن و سرعت خیلی زیادی رو ارائه میدن. بهطوری که فرکانس DDR4 تا 1600 مگاهرتز هم میرسه. نسلهای مختلف رم به خاطر ولتاژ و تعداد پین متفاوت با هم دیگه تطبیقپذیر نیستن.
GDDR SDRAM رم داینامیک همگام شده دوگانهی گرافیکی
این رم نوع خاصی از DDR SDRAM هستش که بهعنوان VRAM (Virtual RAM) هم شناخته میشه. GDDR SD RAM بهصورت خاص برای رندر کردن تصاویر در کارتهای گرافیک استفاده میشه. تصاویر و ویدیوهای گرافیکی و بازیهای ویدیویی کیفیت بالایی دارن و برای اجرا به سیستم قوی و کارت گرافیک مجزا نیاز دارن. این نوع رم مثل انواع رم DDR SDRAM طی سالها پیشرفت کرده مثل GDDR4 و GDDR5.
با اینکه ساختار کلی و مشخصات فنی این نوع رم تقریبا شبیه DDR SDRAM هستش اما عملکردشون با هم متفاوته. این نوع حافظه پهنای باند رو به زمان تاخیر ترجیح میده. از این نوع حافظه انتظار میره که حجم زیادی از دادهها رو پردازش کنه ولی ممکنه سرعت پردازش اون از DDR کمتر باشه. به این نوع حافظه مثل یک بزرگراه 16 بانده با محدودیت سرعت 55 مایل در ساعت نگاه کنین. ولی بزرگراه DDR چون انتظار میره که با سرعت بالاتری به سی پی یو پاسخ بده، دو بانده است که محدودیت سرعت اون 85 مایل در ساعته.
حرف آخر
خب مرسی که تا آخر این مقاله رو مطالعه کردین و امیدواریم که مفید واقع شده باشه. رم ها تاریخچه جالبی دارن و هر نسل با پیشرفت چشمگیری که داشته به جای نسل قبلی استفاده شده که الان نسل DDR4 از قدیمیها عملکرد خیلی بهتری داره هم از لحاظ فرکانس و هم از لحاظ مصرف برق. دربارهی نسل بعدی DDR یعنی DDR5 برای حافظه اصلی کامپیوتر صحبتهایی هست که تغییر عظیمی روی سرعت رم میذاره. اگه سوالی راجع به انواع رم کامپیوتر براتون پیش اومده، در قسمت نظرات برای ما کامنت بزارین تا همکارامون در اسرع وقت به شما پاسخ بدن.
دانلود فایل PDF این مقاله
سوالات متداول
SRAM و DRAM. اولی حافظهی استاتیک هستش که سرعت خیلی بالایی داره اما هزینهبره و ظرفیت کمتری داره اما DRAM ارزونتر و کندتره اما ظرفیت حافظه بزرگتری داره.
دو رم از نسلهای مختلف رو نمیشه با هم ترکیب کنیم چون پینهای هر نسل DDR با هم متفاوته و مقدار ولتاژ مصرفیشون هم با هم فرق داره. دو رم از یک نسل و ولتاژ مصرفی رو میشه با هم ترکیب کرد ولی باز هم تضمین 100 درصدی نیست که درست کار کنن.
حافظهی کش سی پی یو از نوع SRAM هستش چون سرعت خیلی بالایی داره اما حافظهی اصلی کامپیوتر از نوع DRAM هست.
سلام من یه رم ۲ دارم و می خوام یه رم دو دیگه بزارم خواستم ببینم حتما بالا میاره یا نه
و اینکه تا رم رو بزارم خودش خودکار بالا میاد یا از طریق نرم افزاری هم باید چیزی عوض کنم؟
ممنون میشم جواب بدین
ممنون
بسیار مفید بود
سلام، خواهش می کنم، ممنون که مطالب ما رو دنبال می کنید