اصطلاحات اینترنتی که لازم است را بشناسید!
اینترنت، اتصالاتی بزرگ از شبکه های رایانه ای متشکل از میلیون ها دستگاه است. کامپیوترهای رومیزی، گوشی های هوشمند، تبلت ها، واحد های GPS، کنسول های بازی ویدیویی و دستگاه های هوشمند همگی به اینترنت متصل می شوند. هیچ سازمان واحدی، صاحب اینترنت نیست یا آن را کنترل نمی کند. بنابراین با گسترش اینترنت به تمام ابعاد زندگی، شناخت اصطلاحات اینترنتی جهت تسلط به وب اجتناب ناپذیر است.
شبکه جهان گستر (World Wide Web)، یا به اختصار وب، فضایی است که در آن محتوای دیجیتال در اختیار کاربران قرار می گیرد. وب شامل محبوبترین محتوا در اینترنت است و به احتمال زیاد، بیشترین محتوایی که کاربران تازه وارد اینترت خواهند دید، را در بر دارد.
برای یک تازه وارد که می خواهد از اینترنت و وب جهان گستر سر درآورد، درک اصطلاحات اینترنتی بسیار مفید خواهد بود.
1- مرورگر:
شاید اولین مورد از اصطلاحات اینترنتی که هر کاربری باید بشناسد، مرورگر باشد. کاربران تازه وارد و کهنه کار اینترنت همگی به واسطه نرم افزار مرورگر وب به اینترنت دسترسی پیدا می کنند، که در کامپیوترها و دستگاه های موبایل از همان لحظه خرید وجود دارد. سایر مرورگرها نیز از اینترنت و سایت رسمی شرکت سازنده قابل دانلود هستند.
مرورگر، یک بسته نرم افزاری یا اپ موبایلی رایگان است که به شما اجازه مشاهده صفحات وب، کارهای گرافیکی و عمده محتوای آنلاین را می دهد. محبوبترین مرورگرهای وب عبارت اند از گوگل کروم (Google Chrome)، موزیلا فایرفاکس (Mozilla FireFox)، اینترنت اکسپلورر مایکروسافت (Microsoft Internet Explorer) و سفری اپل (Apple Safari)، اما مرورگرهای بسیار دیگری نیز وجود دارند.
نرم افزار مرورگر، به شکلی ویژه برای تبدیل کدهای HTML و XML به اسناد قابل خواندن توسط انسان طراحی شده است. مرورگرها صفحات وب را نمایش می دهند که هر کدام دارای آدرسی یکتا به نام URL است.
2- صفحه وب:
صفحه وب چیزی است که هنگام متصل بودن اینترنت، روی مرورگر خود مشاهده می کنید. صفحه وب یا Web Page را به عنوان صفحه ای در یک مجله در نظر بگیرید. ممکن است در هر صفحه ای که نگاه کنید نوشته، عکس، نمودار، لینک، تبلیغ و چیزهای دیگری ببینید.
اغلب، روی منطقه ای خاص کلیک می کنید یا انگشت می زنید تا اطلاعات را باز کنید یا به یک صفحه مرتبط منتقل شوید. کلیک کردن روی یک لینک – قطعه ای کوچک از نوشته که رنگی متفاوت از بقیه متن دارد – شما را به یک صفحه وب دیگر می برد. اگر می خواهید بازگردید، می توانید از پیکان هایی که برای همین منظور در هر مرورگری تعریف شده، استفاده کنید.
چندین وب پیج با یک موضوع مرتبط، تشکیل یک وب سایت می دهند.
3- URL:
مکانیاب های منبع یکتا یا URL ها (Uniform Resource Locators) آدرس های صفحات و فایل های اینترنتی برای مرورگرهای وب هستند. با یک URL، می توانید صفحات و فایل های مشخص را در مرورگر خود، پیدا و علامت گذاری کنید. URLها را همه جا اطراف خود می توانیم پیدا کنیم؛ ممکن است در انتهای کارت های ویزیت، در یک تبلیغ تلویزیونی، اسناد لینک شده که در اینترنت می خوانید یا توسط یکی از موتورهای جستجو به شما ارائه شوند. فرمت یک URL شبیه این است:
http://www.examplewebsite.com/mypage
که اغلب بصورت زیر خلاصه می شود:
www.examplewebsite.com/mypage
بعضی از آن ها طولانی تر و پیچیده تر هستند، اما همگی از قوانین شناخته شده نام گذاری URLها پیروی می کنند. URLها از سه قسمت برای آدرس دهی یک صفحه یا فایل تشکیل می شوند:
- پروتکل بخشی است که با //: تمام می شود. بیشتر صفحات وب از پروتکل http یا https استفاده می کنند اما پروتکل های دیگری نیز موجود هستند.
- میزبان یا دامنه سطح بالا، که اغلب به .com , .net , .edu. یا org. ختم می شوند اما می توانند به یکی از ده ها مورد دیگر نیز که به رسمیت شناخته شده اند، منتهی شوند.
- اسم فایل یا اسم صفحه.
4- HTTP و HTTPS:
HTTP مخففی برای Hypertext Transfer Protocol (پروتکل انتقال ابرمتن) است، که استاندارد ارتباط دیتا برای صفحات وب می باشد. هنگامی که یک صفحه وب این پیشوند را داشته باشد، لینک ها، متن و تصاویر در مرورگر شما به شکلی مطلوب کار می کنند.
HTTPS مخفف Hypertext Transfer Protocol Secure یا پروتکل امن انتقال ابر متن است. این بدان معناست که صفحه وب مورد نظر دارای یک لایه اضافه رمزنگاری شده است تا اطلاعات خصوصی و رمزهای عبوری شما را از دیگران مخفی کند. هنگامی که وارد حساب آنلاین بانکی خود یا یک فروشگاه اینترنتی می شوید که اطلاعات کارت بانکی خود را درآن وارد می کنید، در URL به دنبلال عبارت https جهت تضمین امنیت باشید.
5- HTML و XML:
زبان نشانه گذاری ابرمتن (Hypertext Markup Language)، زبان برنامه نویسی صفحات وب است. HTML به مرورگر وب شما دستور نمایش متن و گرافیک را به شکلی خاص می دهد. کاربران تازه وارد و عادی اینترنت برای لذت بردن از صفحات وبی که زبان برنامه نویسی به مرورگر تحویل می دهد، نیازی به دانستن کدنویسی HTML ندارند.
XML زبان نشانه گذاری توسیع پذیر (eXtensible Markup Language) و خواهر HTML است. XML بر دسته بندی و ساختن پایگاه داده از محتوای متنی یک صفحه وب تمرکز دارد.
6- آدرس IP:
کامپیوتر شما و هر دستگاهی که به اینترنت متصل می شود از یک آدرس پروتکل اینترنتی برای شناسایی استفاده می کند. در بیشتر موارد، آدرس های IP بطور خودکار تعیین می شوند. تازه واردها معمولاً نیازی به تعیین آدرس IP ندارند. یک آدرس IP می تواند به این شکل باشد:
202.3.104.55
یا به این شکل:
21DA:D3:0:2F3B:2AA:FF:FE28:9C5A
به هر کامپیوتر، تلفن همراه و دستگاه موبایلی که به اینترنت دسترسی دارد، به منظور ردیابی، یک آدرس IP تخصیص داده می شود که می تواند یک آدرس IP دائمی باشد یا می تواند مرتب تغییر کند، اما همواره شناسه ای یکتا است.
7- ISP:
ما برای دسترسی به اینترنت به یک تامین کننده سرویس اینترنت (Internet Service Provider) نیاز داریم. ممکن است در مدرسه، کتابخانه یا محل کار یک ISP رایگان داشته باشید، یا ممکن است در منزل به یک ISP خصوصی هزینه ای پرداخت کنید. ISP یک شرکت یا سازمان دولتی (مانند شرکت مخابرات) یا خصوصی (مانند شاتل یا آسیاتک) است که شما را به اینترنت متصل می کند.
ISP خدمات متنوعی را با قیمت هایی متنوع عرضه می کند: دسترسی به صفحات وب، ایمیل، میزبانی صفحات وب و غیره. بیشتر ISPها سرعت های اتصال به اینترنت متفاوتی را به قیمت های ماهیانه ارائه می دهند. اگر می خواهید فیلم تماشا کنید می توانید برای اتصالی سریعتر هزینه ای بیشتر پرداخت کنید، یا اگر از اینترنت، بیشتر برای وب گردی سبک و ایمیل استفاده می کنید می توانید بسته ای ارزان تر خریداری کنید.
8- روتر:
روتر یا مودم-روتر ترکیبی، دستگاهی سخت افزاری است که برای سیگنال های شبکه ای که از طرف ISP وارد خانه یا محل کار شما می شوند، مثل پلیس ترافیک عمل می کند. یک روتر می تواند سیمی، بی سیم (وایرلس) یا هر دوی آن ها باشد.
روتر شما در برابر هکرها مقاومت می کند و محتوا را به سمت کامپیوتر، دستگاه، وسیله استریم یا چاپگر مخصوصی که باید محتوا را دریافت کنند، هدایت می کند.
اغلب ISP شما، روتر شبکه ای را که برای سرویس اینترنت شما ترجیح می دهد، در اختیارتان قرار می دهد. هنگامی که این کار را انجام دهد، روتر بطور مناسبی تنظیم شده است. اما اگر بخواهید از روتر دیگری استفاده کنید، ممکن است مجبور شوید اطلاعاتی را وارد آن کنید.
9- ایمیل:
ایمیل، پست الکترونیکی است. کار Email فرستادن و دریافت پیام های نوشتاری از یک رایانه به رایانه دیگر است. ایمیل معمولاً توسط یک سرویس وب میل (Web Mail) مثل Gmail یا Yahoo Mail یا یک بسته نرم افزاری نصبی مثل Microsoft Outlook یا Apple Mail مدیریت می شود.
تازه واردها کار را با ساختن یک آدرس ایمیل که در اختیار خانواده و دوستان قرار می دهند، شروع می کنند. با این حال، لزومی ندارد که به یک آدرس ایمیل یا یک سرویس ایمیل محدود باشید. می توانید آدرس های ایمیل دیگری را برای خرید آنلاین، تجارت یا شبکه های اجتماعی در نظر بگیرید.
10- فیلتر و اسپم ایمیل:
اسپم یک اصطلاح برای ایمیل های تکراری، ناخواسته و نامطلوب است. ایمیل های اسپم به دو دسته تقسیم می شوند: تبلیغات با حجم بالا که آزاردهنده است، و هکرهایی که سعی در گول زدن شما جهت بدست آوردن رمز عبورتان دارند، که این امر بسیار خطرناک است.
فیلتر کردن یک روش دفاعی محبوب اما نه بی نقص در مقابل Spam است. فیلترینگ در بسیاری از سرویس های ایمیل بصورت درونی وجود دارد. فیلترینگ با استفاده از یک نرم افزار، ایمیل های ورودی شما را به دنبال ترکیبات لغات کلیدی بررسی می کند و سپس پیام هایی که به نظر اسپم می رسند را پاک سازی یا قرنطینه می کند. برای دیدن ایمیل های قرنطینه شده یا فیلتر شده خود، به پوشه اسپم یا جانک (junk) میل باکس خود نگاه کنید.
جهت محافظت از خود در مقابل هکرهایی که به دنبال اطلاعات شخصی شما هستند، به همه چیز مشکوک باشید. بانک به شما ایمیل نمی دهد و رمز عبور شما را نمی خواهد. کسی در نیجریه واقعاً شماره حساب شما را نمی خواهد. آمازون به شما کارت هدیه 50$ نمی دهد. هرچیزی که به نظر رویایی بیاید، احتمالاً واقعی نیست. اگر مطمئن نیستید، روی هیچ لینکی در ایمیل کلیک نکنید و جهت اطمینان با فرستنده (بانک یا هرکس دیگر) جداگانه تماس بگیرید.
11- رسانه یا شبکه اجتماعی:
رسانه های اجتماعی عبارتی کلی برای هر ابزار آنلاینی است که کاربران را قادر به تعامل با هزاران کاربر دیگر می کند. فیسبوک و توییتر در میان بزرگترین شبکه های اجتماعی هستند. LinkedIn ترکیبی از یک سایت حرفه ای و اجتماعی است. سایر سایت های محبوب عبارت اند از YouTube، Telegram ،Instagram ،Pinterest ،Snapchat ، Tumblr و Whatsapp.
سایت های شبکه اجتماعی، محتوایی رایگان به همه کاربران ارائه می کنند. هنگام انتخاب آن هایی که مورد علاقه شما هستند، از دوستان و خانواده خود بپرسید از کدام ها استفاده می کنند. به این طریق می توانید وارد گروه هایی شوید که همه افراد آن را می شناسید.
مثل تمام چیزهای مرتبط به اینترنت، اطلاعات شخصی خود را هنگام ورود به این سایت ها محافظت کنید. بیشتر آن ها دارای یک بخش حریم خصوصی هستند که در آن انتخاب می کنید چه چیزی به سایر کاربران سایت نشان داده شود.
12- تجارت الکترونیک:
E-Commerce یا تجارت الکترونیک یعنی تراکنش های تجاری خرید و فروش آنلاین. روزانه میلیاردها دلار از طریق اینترنت و وب، دست به دست می شود.
خرید آنلاین میان کاربران اینترنت محبوبیتی انفجاری پیدا کرده است، تا حدی که مغازه های آجری و بازارهای سنتی دچار ضرر شده اند. تمام فروشنده های شناخته شده دارای وبسایتی هستند که در آن محصولات خود را نمایش می دهند و به فروش می رسانند. علاوه بر این، ده ها سایت کوچک که محصولاتی را می فروشند و نیز سایت های عظیم که تقریباً همه چیز در آن ها پیدا می شود (مانند آمازون یا والمارت)، وجود دارند.
تجارت الکترونیک جواب می دهد، زیرا از طریق صفحات وب امن HTTPS که اطلاعات شخصی را رمزنگاری می کنند، حریم خصوصی به میزان معقولی قابل تامین است. همچنین اینترنت به عنوان محیط تراکنش، از نظر تجاری قابل اطمینان است و به این فرایندها سادگی و امنیت می بخشد.
هنگام خرید اینترنتی از شما خواسته می شود که یک اطلاعات کارت اعتباری (PayPal یا کارت های عضو شتاب) و اطلاعات پرداختی دیگری را وارد کنید.
13- رمزنگاری و احراز هویت:
رمزنگاری، دستکاری ریاضی داده به جهت پنهان سازی آن از استراق سمع یا سرقت اطلاعات است. رمزنگاری از فرمول های پیچیده ریاضی جهت تبدیل داده به عباراتی نامفهوم استفاده می کند که تنها خوانندگان قابل اطمینان می توانند آن را رمزگشایی کنند.
رمزنگاری اساس استفاده ما از اینترنت به عنوان خط انتقال تجارت ایمن، مثل بانکداری آنلاین و خرید آنلاین با کارت اعتباری است. هنگامی که از رمزنگاری ایمن استفاده شود، اطلاعات بانکی شما و شماره های کارت اعتباری شما، خصوصی نگه داشته می شوند.
احراز هویت مستقیماً به رمزنگاری مربوط است. احراز هویت روشی پیچیده است که سیستم های رایانه ای، تصدیق می کنند شما همان کسی هستید که ادعا می کنید.
14- دانلود:
دانلود یا Download یکی از رایج ترین اصطلاحات اینترنتی است. دانلود عبارتی وسیع است که انتقال چیزی را که در اینترنت یا وب پیدا کردید به کامپیوتر یا وسیله دیگر شما، توصیف می کند. معمولاً، دانلود تداعی کننده موسیقی، فیلم و فایل های نرم افزارهای است. برای مثال، ممکن است بخواهید:
- زنگ جدیدی برای موبایل خود دانلود کنید.
- نرم افزاری مانند مایکروسافت آفیس را دانلود کنید.
هرچه فایل مورد نظر بزرگتر باشد، دانلود جهت انتقال آن به کامپیوتر شما طولانی تر خواهد بود. بسته به سرعت اینترنت شما، برخی دانلودها چند ثانیه، و برخی دیگر مدتی بیشتر طول می کشند.
صفحات وبی که محتوای قابل دانلود ارائه می دهند معمولاً توسط یک دکمه دانلود (یا چیزی مشابه آن) علامت گذاری شده اند.
15- رایانش ابری:
رایانش ابری (Cloud Computing) جهت توصیف نرم افزاری استفاده می شود که آنلاین است و قرض گرفته می شود، به جای اینکه خریداری و روی کامپیوتر نصب شود. ایمیلِ مبتنی بر وب، مثالی از رایانش ابری است. ایمیل کاربر در ابر اینترنت ذخیره می شود و آنجا قابل دسترسی است.
ابر، نسخه مدرن مدل رایاناش مین فریم دهه 1970 است. به عنوان بخشی از مدل رایاناش ابری، SAAS (نرم افزار به عنوان سرویس)، مدلی تجاری است که فرض می کند مردم به جای خرید نرم افزار، ترجیح می دهند آن را اجاره کنند. کاربران با استفاده از مرورگر وب به ابر در اینترنت دسترسی پیدا می کنند و وارد نسخه اجاره شده آنلاین نرم افزار ابری خود می شوند.
سرویس ها بطور فزاینده ای ذخیره سازی ابری فایل ها را جهت تسهیل دسترسی به آن ها از بیش از یک دستگاه فراهم می کنند. امکان ذخیره فایل ها، عکس ها و تصاویر در ابر و سپس دسترسی به آن ها از لپ تاپ، موبایل، تبلت یا دستگاهی دیگر فراهم است. رایانش ابری، همکاری میان افراد جهت کار روی یک فایل در ابر را ممکن می سازد.
16- فایروال:
فایروال (firewall) یا دیوار آتش، عبارتی کلی برای توصیف یک مانع در مقابل آسیب است. در مورد رایانه، فایروال متشکل از نرم افزار یا سخت افزاری جهت محافظت از کامپیوتر از هکرها و ویروس ها می باشد.
فایروال های کامپیوتر از بسته های نرم افزاری کوچک آنتی ویروس تا راه حل های پیچیده و هزینه بر سخت افزاری و نرم افزاری را شامل می شود. برخی فایروال ها رایگان هستند. بسیاری از کامپیوترها با یک فایروال عرضه می شوند که می توانید آن را فعال کنید. تمام انواع فایروال های کامپیوتر، به نوعی امنیت را مقابل نفوذ هکرها و بدست گرفتن کنترل کامپیوتر شما توسط آن ها تامین می کنند.
مثل هرکس دیگر، تازه وارد ها به اینترنت باید فایروال را برای استفاده شخصی جهت محافظت از کامپیوتر خود از ویروس ها و بدافزارها فعال سازی کنند.
17- بدافزار:
بدافزار (Malware) عبارتی کلی است که جهت توصیف هر نرم افزار شروری که توسط هکرها طراحی شده، استفاده می شود. بدافزار شامل ویروس ها، تروجان ها (Trojan)، کی لاگرها (keylogger)، برنامه های زامبی و هر نرم افزار دیگری می شود که به دنبال یکی از این چهار مورد است:
- آسیب رساندن به کامپیوتر به هر طریقی
- سرقت اطلاعات شخصی
- بدست گرفتن کنترل کامپیوتر از راه دور (زامبی کردن کامپیوتر) برای اهداف دیگر
- مجبور کردن کاربر به خرید چیزی
برنامه های بدافزار، بمب های ساعتی و ابزار شرارت برنامه نویسان حرفه ای اما متقلب هستند. خود را با یک فایروال و نیز بالا بردن دانش جلوگیری از دسترسی این برنامه ها به کامپیوتر، محافظت کنید.
18- تروجان:
تروجان نوع خاصی از برنامه هک کننده است که به کاربر جهت پذیرایی و فعال سازی آن تکیه دارد. برنامه تروجان که بخاطر داستان معروف اسب تروجان نام گذاری شده، با نقاب یک فایل یا برنامه سالم و قانونی وارد می شود. گاهی اوقات تروجان خود را به شکل یک فایل ساده فیلم یا فایل نصبی (Installer) که وانمود می کند یک نرم افزار ضد هکر است، نشان می دهد. قدرت حمله تروجان، در ساده لوح بودن کاربر برای دانلود و اجرای فایل آن است.
با دانلود نکردن فایل هایی که در ایمیل به شما فرستاده می شوند یا آن هایی که در سایت های ناآشنا می بینید، خود را درمقابل تروجان محافظت کنید.
19- فیشینگ:
فیشینگ (Fishing) استفاده از ایمیل و صفحات وب با ظاهری معقول جهت به تله انداختن شما به تایپ کردن شماره حساب و رمز عبورتان است. حملات فیشینگ که اغلب بصورت پیام های اخطار PayPal یا صفحات قلابی ورود به حساب بانکی هستند، می توانند در نظر هر کسی که برای پیدا کردن سرنخ های ریز آموزش ندیده، قانع کننده باشند. به عنوان قاعده ای کلی، کاربران باهوش -چه تازه وارد چه کهنه کار- باید به هر ایمیلی که می گوید “وارد شوید و این را تایید کنید” شک کنند.
20- بلاگ:
بلاگ، شکل مدرن ستون نویسنده است. نویسنده های آماتور و حرفه ای تقریباً با هر موضوعی بلاگ منتشر می کنند: علاقه خود به سرگرمی های پینتبال و تنیس، نظر خود در مورد بهداشت و سلامت، اظهار نظر در مورد شایعات مرتبط با سلبریتی ها، بلاگ های تصویری در مورد عکس های مورد علاقه یا راهکارهای تکنیکی در مورد استفاده از مایکروسافت آفیس. هرکسی می تواند یک بلاگ درست کند.
بلاگ ها معمولاً با ترتیب زمانی مرتب می شوند و نسبت به یک وبسایت کمتر رسمی هستند. بسیاری از بلاگ ها، کامنت ها را می پذیرند و به آن ها جواب می دهند. بلاگ ها انواع آماتور و حرفه ای دارند. برخی بلاگرهای زرنگ درآمدهایی معقول با فروش تبلیغات در صفحات بلاگ خود بدست می آورند.