کابل تاندربولت چیست و چه تفاوتی با USB-C دارد؟
کابل تاندربولت (Thunderbolt) نام تجاری یک رابط سختافزاری یا همون کابل معمولی گوشی و رایانه است که توسط اینتل (با همکاری اپل) ساخته شده. این کابل به شما امکان میده وسایل جانبی خارجی رو به رایانه متصل کنید.
کابل تاندربولت یک استاندارد اتصاله که میتونه مقدار زیادی انرژی و داده رو منتقل کنه. از زمانی که اپل به تولید لپ تاپها و رایانههای دسکتاپ روی آورد، تاندربولتها مراحل مختلفی رو طی کردن.
تاندربولت 1 و 2 از اتصال Mini DisplayPort که بهاختصار بهشون MDP گفته میشه، استفاده میکنن. تاندربولت 3 از اتصال USB-C از طریق همون پورت USB استفاده میکنه.
وجود USB-C و Thunderbolt بهقدری مهم شده که در تبلیغ سیستمهای جدید یکی از مشخصاتیه که به اون اشاره میکنن.
تاریخچه فناوری کابل تاندربولت
فناوری Thunderbolt در اصل در اواخر سال 2000 بهعنوان یک پروژهی اینتل به نام Light Peak کلید خورد که هدف اون همراه کردن انتقال دادههای نوری با انتقال دادههای سنتی استفادهشده با وسایل جانبی رایانه بود. در اصل، یعنی در این کابلها سیم مسی و فیبر نوری ترکیب شدن.
این محصول جدید، با نام کابل تاندربولت در اوایل سال 2010 روانهی بازار شد. کابل تاندربولت در ابتدا فقط برای دستگاههای اپل قابل استفاده بود. این کابلها بهطرز بسیار عجیبی قدرتمند و انعطافپذیر طراحی شده بودن.
کابل تاندربولت بهویژه برای طراحان یا مهندسانی امیدوارکننده بود که از لپ تاپ استفاده میکردن، اما هنوز به اتصالات پرقدرت برای ذخیرهسازی خارجی، نمایشگرهای با وضوح بالا و لوازم جانبی مشابه احتیاج داشتن.
اولین نسخهی کابل تاندربولت با کمک اپل روی کار اومد؛ اما فقط چند سال اول مختص دستگاههای مکینتاش بود. تنها لپ تاپهای مکینتاش قابلیت برقراری ارتباط از طریق کابل تاندربولت رو داشتن. این کابل با قیمتی حدود 50 دلار یا بیشتر، قیمت بسیار بالایی داشت.
تاندربولت 2
با تولد تاندربولت 2 در ژوئن 2013، تغییرات چشمگیری در فناوری تاندربولت ایجاد شد. برای اولین بار، این کابل بهطور همزمان هر نوع داده اعم از فایل، ویدیو یا صوت رو انتقال میداد. این موفقیت با ترکیب دو کانال 10Gbps دو جهتهی کابل نسل اول برای ایجاد یک کانال دو جهتهی واحد 20 گیگابیت بر ثانیه حاصل شد.
در حالی که پهنای باند کلی تغییر نکرد، این کابلهای نسل دوم عملکرد بهتری نسبت به سایر کابلهای جانبی محبوب روز از خودشون نشون دادن.
تغییر قابلتوجه دیگه، سازگاری با آخرین استانداردهای DisplayPort و 4K بود.
تاندربولت 2 فقط با دستگاههای اپل سازگار بود. کابل تاندربولت 2 بهدلیل اتصال از طریق پورت Mini Display همچنان در انحصار دستگاههای اپل بود.
تاندربولت 3
کابل تاندربولت 3 -بهعنوان جدیدترین نسخهی فناوری ارتباطات اینتل- ممکنه کمی برای شما مبهم باشه.
از اونجایی که اتصال USB-C بسیار محبوبه، آخرین نسخه به نام «کابل تاندربولت 3» رسما USB-C رو بهعنوان سختافزار فیزیکی خودش انتخاب کرده. یعنی شما میتونید از هر کابل تاندربولت 3 بهعنوان کابل USB-C استفاده کنید و هر پورت تاندربولت 3 میتونه از کابل USB-C استفاده کنه.
اما کابلهای USB-C متفاوت هستن. تاندربولت 3 میتونه دادهها رو تا 40 گیگابیت بر ثانیه انتقال بده. این سرعت انتقال رو میتونید با تاندربولت 3 یا یک کابل USB-C با کیفیت خوب که طول اون کمتر از 1.6 فوته، بهدست بیارین.
کابلهای USB-C با طول بیش از 1.6 فوت ممکنه بسته به کیفیتشون سرعت انتقال 20 گیگابیت بر ثانیه و بالاتر رو داشته باشن.
استاندارد تاندربولت 3 در ژوئن سال 2015 معرفی شد و اینجا بود که حرف یک پیشرفت شگرف به میون اومد. دستگاههایی که از Thunderbolt 3 از طریق اتصال USB-C پشتیبانی میکردن، در ماه دسامبر وارد بازار شدن. مک بوک ایر 2018 اپل یکی از لپ تاپهاییه که از استاندارد تاندربولت 3 استفاده میکنه.
USB-C به خودی خود تاندربولت 3 نیست
USB-C بسیار محبوبه و در بسیاری از تلفنها، تبلتها، لپ تاپها و سایر دستگاههای تلفن همراه از اون استفاده میشه. در بیشتر موارد، کابلها و پورتهای USB-C به گونهای طراحی نشدن که با تاندربولت 3 سازگار باشند. بنابراین اتصالات معمولی USB-C با تاندربولت 3 سازگار نیست، مگر اینکه خلافش ثابت بشه.
USB-C میتونه کارهای زیادی رو انجام بده، از جمله شارژ دستگاه، انتقال داده، صدا و حتی فیلم. بسته به دستگاه شما، USB-C ممکنه دادهها رو با سرعت USB 2.0 480 Mbps (هر چند غیر معمول) یا 5 Gbps یا 10 Gbps (بسیار رایج تر) انتقال بده.
USB-C طوری طراحی شده که اگه پورت تاندربولت نباشه، حداکثر 10 گیگابیت بر ثانیه داده انتقال میده.
اگر پورت USB-C بهعنوان اتصال PD یعنی برای شارژ دستگاه (Power Delivery) در نظر گرفته بشه، میتونه 100 وات نیرو رو تأمین کنه که برای کار با دستگاههایی با قدرت بالا مثل لپ تاپ کافیه.
USB و تاندربولت
فناوری کابل تاندربولت اینتل که قهرمان اپل است، از سال 2009 وجود داشته. با این وجود، تا زمان معرفی کابل تاندربولت 3 در سال 2016، محبوبیت چندانی نداشت.
USB-C بهعنوان جدیدترین اتصال USB ظهور کرده و میتونه حداکثر 15 وات برای دستگاهها (بسیار بیشتر از استانداردهای قدیمیتر) و تا 100 وات برای شارژ لپ تاپهای سازگار یا دستگاههای مشابه، برق تأمین کنه. این تغییری قابل توجه برای USB و بسیاری از اتصالات استاندارد آینده است.
معماران کابل تاندربولت تصمیم مهمی گرفتند. آنها بهجای اینکه مقابل USB-C قرار بگیرن، به اون ملحق شدن. تاندربولت 3 از اتصال قدیمی Mini DisplayPort دست کشید و از یک اتصال USB-C استفاده کرد.
مزیت استفاده از پورت USB-C
انتقال به USB-C باعث شد، کابل تاندربولت 3 دیگه مختص لپ تاپها و دستگاههای اپل نباشه. امروزه دیگه میشه از تاندربولت 3 در بیشتر دستگاهها استفاده کرد.
تنها نکتهی منفی مسئلهی سازگاریه. کابلهای تاندربولت 3 با دستگاههایی که با تاندربولت 1 و 2 سازگاری داشتن، سازگار نیستن. برای برقراری ارتباط کابل تاندربولت 3 با دستگاههای ناسازگار، یک آداپتور نیازه .
کارهایی که میشود با تاندربولت 3 انجام داد
کارهایی که میتوانید با کابل تاندربولت 3 انجام بدین؛ عبارتاند از:
- بسته به پیکربندی، انتقال دادهها با سرعت حداکثر 40Gbps
- خروجی فیلم به دو مانیتور 4K در 60 هرتز
- تلفنهای هوشمند و بیشتر لپ تاپها رو با حداکثر 100 وات انرژی شارژ کنید.
- بسته به پیکربندی، به GPU خارجی متصل بشید.
اگر میخواید بدونید که آیا پورت USB-C شما از کابل تاندربولت 3 پشتیبانی میکنه یا نه، به دنبال نماد آذرخش در کنار دهانهی اون نگاه کنید. این علامت اغلب این کابلها رو از یک درگاه استاندارد USB-C متمایز میکند.
آخرین تحولات تاندربولت
تاندربولت 3 همچنان در حال تحول و ارتقاست. شارژ دستگاهها با استفاده از اتصالات USB-C رایج شده.
فناوری جدیدی مانند استاندارد USB4 در سال 2021 در راهه. سازندگان این محصول ادعا میکنند که سرعت این کابل برابر با کابل تاندربولت 3 هست. کابل تاندربولت در معرض خطر از دست دادن جایگاه شماره یک خود به عنوان سریعترین کابل قرار داره.
بر اساس اطلاعات رسمی، USB4، بنیادی مشابه فناوری کابل تاندربولت داره و سرعت انتقالی تا 40Gbps رو ارائه میده. آخرین استاندارد، USB 3.2 Gen2، فقط میتونه 10 گیگابیت بر ثانیه ارائه بده.
با این وجود، تاندربولت 3 چیزهایی فراتر از اتصال دادهی پرسرعت رو ارائه میده. این کابل دارای پروتکل دوتاییه و پهنای باند ویدیویی زیادی داره.
البته، این دادههای پرسرعت با تهدیدات امنیتی جدی همراه هستن که قابل چشمپوشی نیست. اخیرا کارشناسان امنیتی نسبت به آسیب پذیری Thunderclap در مکینتاش و رایانههای شخصی هشدار دادن. این آسیبپذیری یک خلاء مربوط به اعطای امتیاز دسترسی مستقیم به حافظه (DMA) از طریق کابل تاندربولت، USB-C و FireWire هست.
وسایل جانبی مخرب و حتی کارتهای PCI Express اضافی که در زنجیرهی تأمین آلوده شدن، میتونن لایهی امنیتی رو کنترل کنن. این وسایل جانبی، دسترسی به حافظه رو مدیریت میکند و به هکرها اجازه میدن کد مخربی رو روی رایانهی شخصی اجرا کرده و دادهها رو بدزدن.
کابل تاندربولت 3 با محصولات Mac سازگاری داره؛ محصولاتی چون MacBook Pro، Air، iMac و Mac Mini دارای پورت کابل تاندربولت 3 هستن. Macها ادعا میکنن که در برابر ویروسها نفوذناپذیرن.